شاید تا کنون بارها درباره بیماری آلزایمر شنیده باشید. آلزایمر نوعی از زوال عقل و یک بیماری پیش‌رونده است که علائم آن با گذشت زمان بدتر می‌شوند. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب خواهیم دید که آلزایمر چیست و چه علائمی دارد. همچنین ریسک فاکتورها، نحوه تشخیص و سایر موارد مربوط به این بیماری را بررسی می‌کنیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
بیماری آلزایمر چیست؟
شاید برایتان سوال باشد که تعریف بیماری آلزایمر چیست. بیماری آلزایمر (Alzheimer’s disease) یک فرم پیش‌رونده از زوال عقل (dementia) است. زوال عقل یک اصطلاح گسترده‌تر برای مشکلات ناشی از آسیب‌های مغز و بیماری‌هایی است که بر حافظه، تفکر و رفتار تاثیر منفی می‌گذارند. این مشکلات در زندگی روزمره اختلال ایجاد می‌کنند.
بنا بر اظهار Alzheimer’s Association، بیماری آلزایمر ۶۰ تا ۸۰ درصد موارد زوال عقل را تشکیل می‌دهد. در بیشتر افراد مبتلا، این بیماری پس از ۶۵ سالگی تشخیص داده می‌شود. اگر آلزایمر قبل از این سن در فرد تشخیص داده شود، به عنوان بیماری آلزایمر زودرس شناخته می‌شود.
هیچ درمان قطعی برای آلزایمر وجود ندارد. اما درمان‌هایی موجود هستند که می‌توانند روند پیشرفت بیماری را کند نمایند.
نکاتی درباره آلزایمر
با وجود این‌که بسیاری از افراد درباره بیماری آلزایمر چیزهایی شنیده‌اند اما ممکن است بعضی‌ها دقیقا ندانند که آلزایمر چیست. در ادامه به چند نکته درباره این بیماری اشاره می‌کنیم:
- آلزایمر یک بیماری مزمن دائمی است.
- علائم آن به تدریج ظهور می‌کنند و بر روی مغز اثرات تخریبی و پیش‌رونده دارد. یعنی این اثرات باعث کند شدن تدریجی مغز می‌شوند.
- برای آلزایمر درمان قطعی وجود ندارد؛ اما درمان‌هایی هستند که می‌توانند به آهسته شدن پیشرفت بیماری کمک کنند و ممکن است کیفیت زندگی را بهبود بخشند.
- هر کسی ممکن است به آلزایمر مبتلا شود، اما ریسک ابتلا به این بیماری در برخی از افراد بیشتر است که شامل افراد بالای ۶۵ سال و کسانی که سابقه خانوادگی آلزایمر دارند، می‌باشند.
- هیچ نتیجه قابل انتظار واحدی برای بیماران مبتلا به آلزایمر وجود ندارد. برخی از افراد مدتی طولانی با آسیب شناختی خفیف زندگی می‌کنند، در حالی که در برخی دیگر شروع علائم و پیشرفت بیماری سریع‌تر است.
تجربه هر شخص مبتلا به بیماری آلزایمر، با دیگری متفاوت است.
تفاوت زوال عقل و آلزایمر
اصطلاحات زوال عقل و آلزایمر گاهی به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. با این حال، این دو بیماری یکی نیستند. آلزایمر نوعی زوال عقل محسوب می‌شود.
زوال عقل یا dementia (که به آن دمانس هم گفته می‌شود) یک اصطلاح کلی‌تر برای مشکلاتی با علائم مربوط به از دست دادن حافظه مانند فراموشی و گیجی (confusion) است. زوال عقل شامل بیماری‌ها و مشکلاتی مانند بیماری آلزایمر، بیماری پارکینسون، ضربه مغزی و موارد دیگری است که می‌توانند این علائم را ایجاد کنند.
دلایل، علائم و درمان این بیماری‌ها با هم متفاوت است.
دلایل آلزایمر و ریسک فاکتورهای آن
متخصصان یک دلیل واحد برای بیماری آلزایمر مشخص نکرده‌اند، اما عوامل خطر یا ریسک فاکتورهای معینی را برای این بیماری شناسایی نموده‌اند. این عوامل شامل موارد زیر هستند:
- سن: بیشتر افرادی که به آلزایمر مبتلا می‌شوند ۶۵ ساله یا بیشتر هستند.
- سابقه خانوادگی: اگر فردی از خانواده نزدیک (مانند والدین و خواهر و برادر) مبتلا به آلزایمر باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است.
- ژنتیک: ژن‌های خاصی با بیماری آلزایمر مرتبط هستند.
داشتن یک یا چند مورد از این ریسک فاکتورها به این معنی نیست که شما به بیماری آلزایمر مبتلا می‌شوید. بلکه به این معناست که فقط سطح ریسک ابتلا در شما بالاتر است.
نقش ژنتیک در بیماری آلزایمر
در حالی که هیچ دلیل قابل شناسایی برای آلزایمر وجود ندارد، ژنتیک می‌تواند در ابتلا به این بیماری نقش کلیدی داشته باشد. یک ژن معین، به طور خاص مورد توجه محققان است. آپولیپوپروتئین ای (Apolipoprotein E یا APOE) ژنی است که با شروع علائم آلزایمر در افراد مسن‌تر ارتباط دارد.
آزمایش خون می‌تواند مشخص کند که فردی این ژن را (که ریسک ابتلا به آلزایمر را افزایش می‌دهد) دارد یا خیر. لازم به ذکر است که اگر شخصی حتی این ژن را داشته باشد، ممکن است به آلزایمر مبتلا نشود.
برعکس این مسئله نیز صادق است. یعنی حتی اگر فرد این ژن را نداشته باشد، ممکن است به آلزایمر مبتلا شود. هیچ راهی برای این‌که به طور قطعی بگوییم فردی به آلزایمر مبتلا خواهد شد یا خیر وجود ندارد.
ژن‌های دیگر نیز می‌توانند ریسک آلزایمر یا آلزایمر زودرس را افزایش دهند.
علائم آلزایمر
همه افراد گاهی دچار فراموشی می‌شوند. اما افراد مبتلا به بیماری آلزایمر رفتارها و علائم مداومی دارند که به مرور زمان بدتر می‌شوند. علائم آلزایمر می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- از دست دادن حافظه؛ که فعالیت‌های روزانه مانند به خاطر سپردن قرار ملاقات را تحت تاثیر قرار می‌دهد
- مشکل داشتن در انجام کارهای آشنا مانند استفاده از مایکروویو
- مشکل داشتن در حل مسئله
- مشکل داشتن در صحبت کردن یا نوشتن
- سرگردان شدن درباره زمان‌ها و مکان‌ها
- کاهش توانایی قضاوت
- کاهش بهداشت فردی
- تغییرات شخصیت و خلق و خو
- کناره گیری از دوستان، خانواده و جامعه
علائم آلزایمر بسته به مرحله این بیماری، تغییر می‌کنند.
شما می‌توانید برای تهیه قرص جینکو تیدی تولید دارو (بهبود عملکرد مغز) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
قرص جینکوتیدی حاوی عصاره جینکوبیلوبا بوده و برای تقویت حافظه و تمرکز بسیار مؤثر است. این قرص همچنین برای بهبود عملکرد مغز و کاهش وزوز گوش نیز استفاده می‌شود.
مراحل آلزایمر
بیماری آلزایمر یک بیماری پیش‌رونده است؛ یعنی علائم آن به تدریج و با گذشت زمان بدتر می‌شوند. این بیماری به هفت مرحله تقسیم می‌شود. مراحل آلزایمر عبارتند از:
مرحله ۱
در این مرحله هیچ علامتی وجود ندارد؛ اما ممکن است بر اساس سابقه خانوادگی یک تشخیص اولیه داده شود.
مرحله ۲
در این مرحله علائم اولیه مانند فراموشی ظاهر می‌شوند.
مرحله ۳
در این مرحله اختلالات جسمی و ذهنی خفیف مانند کاهش حافظه و تمرکز ظاهر می‌شوند. این علائم ممکن است فقط برای کسی که بسیار به فرد مبتلا نزدیک است، قابل تشخیص باشد.
مرحله ۴
اغلب، آلزایمر در این مرحله تشخیص داده می‌شود. اما این مرحله نیز همچنان خفیف در نظر گرفته می‌شود. در این مرحله از دست دادن حافظه و ناتوانی در انجام کارهای روزمره مشهود است.
مرحله ۵
در این مرحله علائم متوسط تا شدید و نیاز به کمک عزیزان و یا مراقب وجود دارد.
مرحله ۶
در این مرحله فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است برای انجام امور اولیه مانند غذا خوردن و لباس پوشیدن به کمک نیاز داشته باشد.
مرحله ۷
این شدیدترین و آخرین مرحله آلزایمر است. در این مرحله ممکن است توانایی صحبت و حالات چهره از بین برود.
همچنان که فرد مبتلا در این مراحل پیش می‌رود، به حمایت و کمک بیشتر یک مراقب نیاز خواهد داشت.
بیماری آلزایمر زودرس
آلزایمر معمولا افراد ۶۵ ساله و بالاتر را مبتلا می‌کند. با این وجود، این بیماری می‌تواند زودتر و در دهه‌های ۴۰ و ۵۰ زندگی نیز رخ دهد. در این صورت به آن آلزایمر زودرس گفته می‌شود. حدود ۵ درصد از کل افراد مبتلا دچار این نوع از آلزایمر هستند.
علائم آلزایمر زودرس می‌تواند شامل از دست دادن حافظه به صورت خفیف و مشکل در تمرکز یا به پایان رساندن امور روزانه باشد. ممکن است یافتن کلمات مناسب برای فرد دشوار باشد و متوجه گذر زمان نشود. همچنین ممکن است مشکلات بینایی خفیف مانند مشکل در تشخیص فاصله ایجاد شود.
تشخیص بیماری آلزایمر
روش قطعی برای تشخیص آلزایمر، بررسی بافت مغز پس از مرگ است. اما پزشک می‌تواند از معاینات و آزمایش‌هایی برای ارزیابی توانایی‌های ذهنی، تشخیص زوال عقل و رد سایر بیماری‌ها استفاده کند.
احتمالا پزشک با بررسی سابقه پزشکی کار خود را شروع می‌کند و از شما سوالاتی درباره موارد زیر می‌پرسد:
- علائم
- سابقه پزشکی خانواده
- مشکلات سلامتی حال حاضر یا گذشته
- رژیم غذایی، مصرف الکل یا بقیه عادت‌های سبک زندگی
با توجه به این‌ها، پزشک احتمالا چندین آزمایش برای کمک به تشخیص این‌که آیا به بیماری آلزایمر مبتلا هستید یا خیر، انجام می‌دهد.
شما می‌توانید برای تهیه کپسول ممورال گل دارو (کمک به آلزایمر، روماتیسم و ام اس) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
کپسول ممورال گل دارو یک داروی گیاهی است که برای جلوگیری از ضعف حافظه، بهبود اختلالات ادراکی و آلزایمر به کار می‌رود. این محصول برای کاهش مشکلات عروق محیطی و کاهش درد موضعی نیز مفید است.
آزمایش‌های آلزایمر
هیچ آزمایش قطعی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد. با این وجود، احتمالا پزشک چندین آزمایش برای تشخیص انجام می‌دهد. این آزمایشات می‌توانند تست‌های ذهنی، فیزیکی، عصبی و تصویربرداری باشند.
ممکن است پزشک با یک تست وضعیت ذهنی شروع کند. این تست می‌تواند به او کمک کند تا حافظه کوتاه مدت، حافظه بلند مدت و جهت یابی مکانی و زمانی فرد را ارزیابی نماید. برای مثال، ممکن است پزشک چنین چیزهایی را مطرح کند:
- امروز چندم است
- رئیس جمهور کیست
- درخواست برای حفظ کردن و یادآوری لیست کوتاهی از کلمات
پس از آن، احتمالا یک معاینه فیزیکی انجام می‌دهد. برای مثال، ممکن است فشار خون شما را چک کند، ضربان قلب را ارزیابی نماید و دمای بدن را اندازه بگیرد. در برخی موارد ممکن است آزمایش خون و ادرار را نیز توصیه کند.
همچنین ممکن است پزشک یک آزمایش عصبی (نورولوژیکی) برای رد سایر تشخیص‌های احتمالی مانند یک مشکل پزشکی حاد مثل عفونت یا سکته انجام دهد. طی این آزمایش، واکنش‌های غیر ارادی، تونوس ماهیچه‌ای و گفتار را بررسی می‌کنند.
احتمالا پزشک تصویربرداری مغزی را تجویز نماید. این تصویربرداری‌ها که تصاویری از مغز را در اختیار قرار می‌دهند، می‌توانند شامل موارد زیر باشد:
ام آر آی (MRI): ام آر آی یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی می‌تواند به شناسایی مارکرهای کلیدی مانند التهاب، خون‌ریزی و مشکلات ساختاری کمک کند.
سی تی اسکن (CT scan): سی تی اسکن تصاویری با اشعه ایکس می‌گیرد که می‌تواند به پزشک برای یافتن مشخصات غیر طبیعی مغز کمک کند.
پت اسکن (PET scan): پت اسکن می‌تواند به پزشک برای تشخیص تجمع پلاک کمک کند. پلاک یک ماده پروتئینی مرتبط با علائم آلزایمر است.
سایر آزمایشاتی که ممکن است پزشک از آن‌ها استفاده کند، شامل آزمایش خون برای بررسی ژن‌هایی است که می‌توانند نشان دهند ریسک آلزایمر در شما بالاتر است.
داروهای آلزایمر
هیچ درمان شناخته شده‌ای برای آلزایمر وجود ندارد. با این وجود، پزشک می‌تواند داروها و درمان‌هایی برای کمک به تسکین علائم و به تاخیر انداختن پیشرفت بیماری تا حد ممکن توصیه نماید.
ممکن است پزشک برای آلزایمر اولیه تا متوسط داروهایی مانند دونپزیل یا ریواستیگمین تجویز کند. این داروها می‌توانند به حفظ سطح بالای استیل کولین در مغز کمک کنند. استیل کولین نوعی ناقل عصبی است که می‌تواند به حافظه کمک نماید.
ممکن است پزشک برای درمان آلزایمر متوسط تا شدید، دونپزیل یا ممانتین تجویز کند. ممانتین می‌تواند به مسدود کردن اثرات گلوتامات کمک کند. گلوتامات یکی از ماده‌های شیمیایی مغز است که در بیماری آلزایمر به مقدار بیشتری آزاد می‌شود و به سلول‌های مغز آسیب می‌رساند.
همچنین ممکن است پزشک داروهای ضدافسردگی، ضد اضطراب و یا ضد روان‌پریشی را برای کمک به درمان علائم مربوط به آلزایمر توصیه نماید. این علائم شامل موارد زیر هستند:
- افسردگی
- بی قراری
- پرخاشگری
- پریشانی
- توهم
شما می‌توانید برای تهیه قرص ممورکس ایران داروک (کمک به تقویت حافظه و آلزایمر) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
قرص ممورکس از عصاره خشک برگ های درخت جینکوبیلوبا (Ginkgo biloba L) به روش علمی و استاندارد تهیه شده است. از عصاره برگ این گیاه چینی برای رفع عوارض ناشی از گردش خون مانند واریس، بواسیر، سردرد، سرگیجه، فراموشی و افسردگی و نیز ضعف بینایی، سکته‌های مغزی، افزایش حافظه، حمله‌های قلبی استفاده می‌شود.
شما می‌توانید برای این‌که بدانید قرص ممورکس چیست، مقاله «قرص ممورکس چیست؟ معجزه‌ای برای تقویت حافظه» را مطالعه نمایید.
سایر درمان‌های آلزایمر
علاوه بر دارو، تغییرات سبک زندگی می‌تواند به مدیریت بیماری آلزایمر کمک کند. برای مثال، ممکن است پزشک استراتژی‌های زیر را برای کمک به فرد مبتلا به آلزایمر توصیه نماید:
- تمرکز بر کارها
- استراحت کافی در روز
- آرام ماندن
برخی از افراد معتقدند که ویتامین E می‌تواند از کاهش توانایی‌های ذهنی جلوگیری کند. اما مطالعات نشان می‌دهند که به تحقیقات بیشتری در این زمینه نیاز است. قبل از مصرف ویتامین E یا هر مکمل دیگری با پزشک خود مشورت کنید. زیرا ممکن است با برخی از داروهای مورد استفاده برای آلزایمر تداخل داشته باشد.
پیشگیری از آلزایمر
همان‌طور که درمان شناخته شده‌ای برای آلزایمر وجود ندارد، اقدام پیشگیرانه قطعی نیز برای آن تعیین نشده است. با این وجود، محققان بر عادات سبک زندگی سالم به عنوان روش‌هایی برای پیشگیری از زوال شناختی متمرکز هستند.
اقدامات زیر می‌توانند مفید باشند:
- ترک کردن سیگار
- ورزش منظم
- تمرینات آموزشی شناختی
- داشتن رژیم غذایی بر پایه غذاهای گیاهی (plant-based diet)
- مصرف آنتی اکسیدان بیشتر
- حفظ زندگی اجتماعی فعال
قبل از ایجاد یک تغییر عمده در سبک زندگیتان، با پزشک خود مشورت کنید.
شما می‌توانید برای تهیه قرص زنجبیل باریج (کمک به جلوگیری از آلزایمر و تقویت حافظه) از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
کپسول آلزاستاپ، که به قرص زنجبیل باریج نیز مشهور است، یک داروی گیاهی تقویت حافظه و ضد فراموشی است. این دارو حاوی عصاره زنجبیل، کندرو عسل بوده و برای کمک به کارکرد سالم مغز، بهبود ادراک و جلوگیری از آلزایمر در سنین بالا بسیار مؤثر عمل می‌کند.
مراقبت از بیمار مبتلا به آلزایمر
شاید بخواهید از یکی از عزیزانتان که به آلزایمر مبتلاست نگهداری کنید و مراقب او باشید. باید بدانید که این یک شغل تمام وقت است که آسان نیست، اما می‌تواند برایتان بسیار رضایت‌بخش باشد.
مراقب بودن مهارت‌های زیادی لازم دارد. این مهارت‌ها شامل صبوری (که در این مورد مهم‌ترین مهارت است)، خلاقیت، استقامت و توانایی لذت بردن از کمک به کسی است که برای شما اهمیت دارد و می‌خواهید زندگی راحت‌تری داشته باشد.
به عنوان یک مراقب، مهم است که از خودتان نیز به اندازه عزیزتان که از او نگهداری می‌کنید، مراقبت نمایید. با داشتن مسئولیت‌های یک مراقب، ممکن است ریسک استرس، تغذیه نامناسب و ورزش نکردن برای شما بیشتر شود.
اگر می‌خواهید نقش مراقب را بر عهده بگیرید، ممکن است لازم باشد از مراقبان یا پرستاران حرفه‌ای و همچنین اعضای خانواده کمک بگیرید.
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب دیدیم که آلزایمر چیست و چه علائمی دارد. آلزایمر یک بیماری پیچیده است که بسیاری از جوانب آن ناشناخته است. چیزی که می‌دانیم این است که این بیماری به مرور زمان بدتر می‌شود، اما درمان‌هایی برای کمک به ایجاد تاخیر در بروز علائم و بهبود کیفیت زندگی وجود دارند.
اگر فکر می‌کنید خودتان یا عزیزانتان ممکن است دچار آلزایمر باشید، اولین گام صحبت با پزشک است. پزشک برای تشخیص به شما کمک می‌کند و توصیه‌های لازم را در اختیارتان قرار می‌دهد.
شما می‌توانید برای تهیه انواع قرص تقویت حافظه از سایت داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
منبع: سایت healthline
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
