بهترین واکسن کرونا؛ کدام واکسن برای من مناسب است؟

کووید ۱۹، بیماری ناشی از ابتلا به نوعی ویروس کرونا (SARS-CoV-2) برای اولین بار در سال ۲۰۱۹ در ووهان چین مشاهده شد و پس از آن زندگی مردم سراسر دنیا را تحت تاثیر گذاشت. تا به امروز حدود ۵.۳۷ میلیون نفر در سراسر دنیا جان خود را بر اثر این ویروس از دست داده‌اند. خوشبختانه با معرفی واکسن‌های ضد کووید ۱۹، آمار ابتلا و مرگ و میر کووید نسبت به گذشته کاهش چشمگیری داشته است. واکسن‌های ضد کووید ۱۹ از ابتلا به کووید ۱۹، یا بیماری شدید و مرگ ناشی از این ویروس جلوگیری می‌کنند. در این مقاله درباره این واکسن‌های کووید ۱۹ صحبت می‌کنیم و مناسب‌ترین و بهترین واکسن کرونا در ایران و برای گروه‌های مختلف را بررسی می‌کنیم. برای مقایسه واکسن های کرونا با ما همراه باشید.

مکانیسم عمل واکسن های ضد کووید ۱۹ چیست؟

واکسن‌های ضد کووید ۱۹ باعث می‌شوند سیستم ایمنی علیه کرونا ویروسِ عامل این بیماری آنتی بادی بسازد. در طراحی این واکسن‌ها از ورژن بی ضرری از یک ساختار نیزه مانند روی سطح کرونا ویروس به نام اس پروتئین استفاده شده است.

واکسن‌های ضد کووید ۱۹ که تاکنون طراحی و مطالعه شده‌اند به چهار دسته کلی تقسیم می‌شوند:

واکسن های mRNA شامل مدرنا و فایزر-بیونتک

این نوع واکسن جهت آموزش سلول‌ها برای تولید اس پروتئین کروناویروس از نوعی mRNA استفاده می‌کنند. بعد از واکسیناسیون، سلول‌های ایمنی شما شروع به تولید قطعات اس پروتئین بر روی سطح خود می‌کنند. همین موضوع باعث می‌شود بدن شما آنتی بادی تولید کند. اگر شما بعدا با ویروس کووید ۱۹ برخورد داشته باشید، این آنتی بادی‌ها با ویروس مبارزه خواهند کرد.

بلافاصله بعد از آموزش سلول‌های ایمنی برای تولید اس پروتئین، mRNA تخریب می‌شود. mRNA موجود در این واکسن به هسته سلول‌ها نفوذ نمی‌کند و لذا نمی‌تواند به ماده ژنتیک (DNA) شما آسیبی بزند.

واکسن های دارای وکتور آدنوویروسی شامل اسپوتنیک، آکسفورد/ آسترازنکا و جانسن (جانسون اند جانسون)

برای تهه این نوع واکسن‌ها ماده ژنتیک کروناویروس عامل کووید ۱۹ داخل ورژن تغییر یافته ویروسی دیگر قرار می‌گیرد (وکتور ویروسی). بعد از اینکه وکتور ویروسی وارد سلول‌های شما شد، ماده ژنتیک ویروس کووید ۱۹ به سلول‌های شما یاد می‌دهد تا اس پروتئین را تولید کنند. وقتی سلول‌ها اس پروتئین را بر روی سطح خودشان تولید کردند، سیستم ایمنی شما با تولید آنتی بادی و گلبول‌های سفید دفاعی به آن‌ها پاسخ می‌دهد. اگر شما بعدا با ویروس کووید ۱۹ برخورد داشته باشید، این آنتی بادی‌ها با ویروس مبارزه خواهند کرد.

واکسن‌های وکتور ویروسی نمی‌توانند باعث ابتلای شما به کرونا ویروس یا ویروس حامل بشوند. همچنین، ماده ژنتیک کروناویروس که در این واکسن وجود دارد نمی‌تواند به بخشی از DNA شما بدل شود.

واکسن های دارای کروناویروس غیر فعال شده شامل سینوفارم، برکت، بهارات (کوواکسین) و سینوواک

در این روش ماده‌ای به نام بتا پروپیولاکتون به کروناویروس اضافه می‌شود. این ماده با چسبیدن به ژن‌های کرونا ویروس آن را غیر فعال می‌کند. ویروس غیر فعال شده دیگر نمی‌تواند تکثیر کند، اما پروتئین‌های آن، از جمله اس پروتئین دست نخورده می‌مانند. سیستم ایمنی بعد از برخورد با اس پروتئین، شروع به تولید آنتی بادی می‌کند. اگر شما بعدا با ویروس کووید ۱۹ برخورد داشته باشید، این آنتی بادی‌ها با ویروس مبارزه خواهند کرد.

واکسن های نوترکیب دارای زیرواحد پروتئینی مانند نواواکس و پاستوکووک

این واکسن‌ها شامل بخش‌هایی از ویروس است که بیشترین تحریک ایمنی را سبب می‌شوند. این نوع واکسن ضد کووید فقط اس پروتیئن‌های بی‌ضرر کروناویروس را در خود دارد. سیستم ایمنی شما وقتی اس پروتئین را شناسایی کند، شروع به تولید آنتی بادی و گلبول‌های سفید دفاعی می‌کند. اگر شما بعدا با ویروس کووید ۱۹ برخورد داشته باشید، این آنتی بادی‌ها با ویروس مبارزه خواهند کرد.

در واکسن پاستوکووک، بخشی از اس پروتئین ویروس به یک آنتی ژن قوی‌تر متصل شده است تا بیشترین تحریک ایمنی را سبب شود. به همین دلیل به واکسن‌هایی مانند پاستوکووک، واکسن کنژوگه نیز می‌گویند.

اثربخشی واکسن های ضد کرونا

تاکنون درصدهای اثربخشی متفاوت و گاها متناقضی از واکسن‌های مختلف کرونا گزارش شده است. هر کدام از این اعداد از مطالعات مختلفی حاصل شده است. باید توجه داشت که مواردی مانند حجم نمونه، سن و نژاد افراد مورد بررسی، طراحی مطالعه و نوع بررسی های آماری ممکن است روی نتایج تاثیرگذار باشد؛ بنابراین وجود چند درصد اختلاف طبیعی است. نکته حائز اهمیت این است که همه واکسن‌های کرونا می توانند در پیشگیری از ابتلا به کووید ۱۹ کاملا موثر واقع شوند و مرگ و میر ناشی از آن را کاهش دهند.

شاید علاقه‌مند باشید درباره دوز سوم واکسن کرونا و این که دوز بوستر چه واکسنی بزنیم؟ بخوانید.

آیا می‌توانم برای دوز دوم واکسن متفاوتی بزنم؟

در حال حاضر اطلاعات کمی در خصوص استفاده از واکسن‌های متفاوت برای تزریق دوز دوم وجود دارد. مطالعه معتبری نشان داده است دریافت واکسن آسترازنکا در دوز اول و واکسن مدرنا یا نواواکس در دوز دوم می‌تواند پاسخ ایمنی بهتری از دریافت دو دوز واکسن آسترازنکا ایجاد کند. همچنین در این مطالعه افرادی که یک دوز واکسن فایزر و یک دوز واکسن مدرنا گرفتند پاسخ ایمنی بهتری نسبت به دو دوز فایزر نشان دادند.

با این حال، با توجه به اینکه در خصوص ترکیب سایر واکسن‌ها با یکدیگر بررسی‌های کافی انجام نشده است، سعی کنید دوز دوم را از همان واکسن دوز اول دریافت کنید.

مقایسه واکسن های کرونا

در جدول زیر مقایسه واکسن های کرونا را مشاهده می‌کنید:

بهترین واکسن کرونا در ایران

از بین کل واکسن‌های جدول فوق، آسترازنکا، سینوفارم، برکت، اسپوتنیک و بهارات تاکنون در کشورمان تزریق شده‌اند. در حال حاضر مراکز واکسیناسیون واکسن‌های آسترازنکا، سینوفارم و برکت را موجود دارند. همچنین واکسن پاستوکووک (سوبرانا) که محصول مشترک انستیتو پاستور ایران و انستیتو فینلای کوباست در حال گذراندن فاز ۳ مطالعات بالینی است.

توجه داشته باشید تمام واکسن‌های کووید کاملا موثر هستند و به میزان قابل توجهی از ابتلا به این بیماری پیشگیری می‌کنند؛ بهترین واکسن کرونا برای شما واکسنی است که در دسترس شما باشد و بتوانید هرچه سریعتر آن را تزریق کنید.

شاید علاقه‌مند باشید درباره ریزش مو بعد از کرونا بخوانید (روی لینک بزنید.)

مناسب ترین و بهترین واکسن کرونا برای نوجوانان

جدول گروه‌های سنی مجاز برای دریافت واکسن‌های مختلف کووید را در زیر مشاهده می کنید. مطابق این جدول از بین واکسن‌هایی که در ایران وجود دارند واکسن سینوفارم و پاستوکووک برای تزریق به افراد زیر ۱۸ سال مناسب است.

مناسب ترین و بهترین واکسن کرونا برای کودکان

از بین واکسن‌های موجود در کشورمان، سینوفارم برای تزریق به کودکان مناسب است. اما سازمان غذا و دارو هنوز مجوز لازم برای تزریق به این گروه سنی را برای این واکسن صادر نکرده است.

بهترین واکسن کرونا برای خانم های باردار

احتمال ابتلای خانم‌های باردار به نوع شدید کووید بیشتر است، همین موضوع اهمیت پیشگیری از این بیماری در این گروه را نشان می‌دهد. مطابق نتایج تحقیقات، تزریق واکسن کرونا به مادر باردار خطری برای مادر یا جنین به دنبال ندارد.

فعلا توصیه می‌شود بانوان بارداری که واکسینه نشده‌اند، پس از هفته ۲۸ بارداری برای تزریق واکسن سینوفارم اقدام کنند.

پیشنهاد می‌کنیم برای اطلاعات بیشتر، مقاله «پاسخ مهمترین سوالات درباره کرونا و بارداری» را بخوانید.

بهترین واکسن کرونا برای زنان شیرده

تزریق واکسن به مادران شیرده توصیه می‌شود. اگرچه واکسن نمی‌تواند وارد شیر مادر شود، آنتی بادی‌های تولید شده در بدن مادر بلافاصله وارد شیر می‌شوند و از نوزاد نیز در برابر کروناویروس محافظت می‌کنند. توجه داشته باشید قطع شیردهی بعد از واکسیناسیون به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود.

در حال حاضر توصیه می‌شود مادران شیردهی که واکسینه نشده‌اند، پس از ۴۰ روز از زایمان برای تزریق واکسن سینوفارم اقدام کنند.

بهترین واکسن کرونا برای افراد با سابقه آلرژی

اگر با یک دوز از یکی از واکسن‌های کرونا دچار واکنش حساسیتی شدید (کهیر، آنژیوادم، تنگی نفس و شوک آنافیلاکسی) شدید، از تزریق دوز دوم آن خودداری کنید. با این حال، ممکن است امکان تزریق واکسن دیگری برای شما وجود داشته باشد؛ در این خصوص با پزشک مشورت کنید.

بهترین واکسن برای افراد مبتلا به بیماری های خاص

پزشکان پیشنهاد می‌کنند افرادی که سابقه سکته مغزی دارند از تزریق واکسن آسترازنکا خودداری کنند.

اگر بیماری زمینه‌ای دارید برای مقایسه واکسن های کرونا با یکدیگر و انتخاب بهترین واکسن، با پزشکتان مشورت کنید.

عوارض واکسن کرونا

واکسن‌های ضد کووید می‌توانند عوارض خفیفی ایجاد کنند:

• درد، قرمزی و تورم محل تزریق
• تب
• خستگی
• سردرد
• بدن درد
• لرز
• درد مفاصل
• تهوع و استفراغ
• تورم غدد لنفاوی

در اکثر موارد این عوارض در عرض سه روز از تزریق شروع می‌شوند و تا ۱ یا ۲ روز ادامه می‌یابند.

آیا تزریق واکسن آسترازنکا به علت عارضه لخته شدن خون توصیه نمی‌شود؟

ریسک بروز این عارضه با تزریق واکسن آسترازنکا بسیار پایین است و چندین برابر از ریسک لخته شدن خون با خود بیماری کرونا (یا مصرف قرص‌های ضدبارداری) کمتر است. بنابراین، و با توجه به فواید واکسیناسیون برای فرد و جامعه، تزریق واکسن آسترازنکا فواید بیشتری از عدم تزریق آن دارد.

جمع بندی

در این مقاله، درباره مناسب ترین و بهترین واکسن کرونا برای هر گروه صحبت کردیم و مهم‌ترین واکسن‌های در دسترس را مورد بررسی قرار دادیم و جدول مقایسه واکسن های کرونا نیز ارائه شد. لازم است تاکید کنیم که در صورتی که بیماری زمینه‌ای یا شرایط خاصی دارید، برای انتخاب مناسبترین و بهترین واکسن کرونا برای خود، با پزشکتان مشورت کنید.

برای خرید آسان داروهای گیاهی و محصولات متنوعی مانند انواع داروهای تقویت کننده سیستم ایمنی، مولتی ویتامین بزرگسالان، نوجوانان و کودکان و…  از داروخانه آنلاین مفیدطب، روی دکمه زیر بزنید و به راحتی از بین دسته بندی ها محصول مورد نیازتان را پیدا کنید.

داروخانه آنلاین مفیدطب

توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.