اگر تا به حال حساسیت‌های فصلی را تجربه کرده باشید، احتمالا در زمان‌هایی احساس کلافگی را حس کرده و گاهی مطمئن نبوده‌اید که دیگر چه راه حلی برای درمان یا حتی تخفیف علائم حساسیت خود کارساز خواهد بود. متخصصین مختلف، داروهای گیاهی و شیمیایی متنوعی را به عنوان درمان این علائم به شما پیشنهاد می‌کنند که بهتر است با محتویات آنها آشنا باشیم تا بتوانیم بهترین انتخاب‌ها را داشته باشیم. همچنین روش‌های غیر دارویی نیز وجود دارد که دانستن آنها می‌تواند بسیار کمک کننده باشد. در این مقاله مجله سلامت مفیدطب درباره حساسیت فصلی در طب سنتی و راه‌های درمان آن صحبت خواهیم کرد. پس تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
حساسیت فصلی از دیدگاه طب سنتی
آلرژی‌های فصلی حاصل واکنش بیش از حد سیستم ایمنی بدن به یک عامل خارجی است که می‌تواند علائم بسیاری ازجمله آبریزش بینی و خارش بینی، خارش گوش، اشک ریزش و خارش چشم و عطسه داشته باشد. علائمی مثل سردرد و سرفه و تنگی نفس نیز ممکن است با شیوع کمتری بروز پیدا کنند.
از آن جایی که مفهوم آلرژی، مفهومی نسبتا نو درعلم پزشکی است، ما در کتب سنتی بیماری‌ای به نام آلرژی یا حساسیت به این شکل نداریم، اما علائم آلرژی تحت عناوین مختلفی ذکر شده‌اند و اقدامات درمانی برای آنها تعریف شده است. به عنوان مثال، غلبه‌ی صفرا در بدن می‌تواند باعث علائم چشمی و تنفسی مشابه علائم آلرژی شود.
دلیل حساسیت فصلی چیست؟
برای فهم مبانی علت بروز علائم آلرژی از منظر طب سنتی بایستی توجه داشت که فصول و آب و هوا می‌توانند روی اخلاط بدن تاثیر بگذارند. در بهار که اغلب آلرژی‌های فصلی درآن اتفاق می‌افتد، دم (خون) به جوشش و حرکت افتاده و باعث حرکت مواد اضافی می‌شود که سابقا در بدن تجمع پیدا کرده‌اند. حرکت این ماده مازاد باعث می‌شود بدن به این ماده اضافی واکنش نشان بدهد و برای حذفش تلاش بکند. این واکنش می‌تواند با توجه به ماهیت ماده‌ی اضافی، متفاوت باشد. چنان که ذکر شد مثلا اگر آن ماده‌ی اضافی، ماهیتاً صفراوی باشد، باعث بروز علائمی مثل آبریزش بینی و چشم یا علائم پوستی مثل قرمزی و التهاب و کهیر شود.
در فصول دیگر نیز سردی و گرمی یا تری و خشکی هوا هرکدام ممکن است با تاثیر بر اخلاط بدن احتمال ابتلا به سوءمزاج‌ها را در طبایع مختلف و افراد مختلف افزایش دهد. بنابراین در هرمورد، تدابیر خاصی برای حفظ تعادل مزاج، بایستی رعایت شود.
چرا بدن علائم حساسیت را از خود بروز می‌دهد؟
اما چرا بدن به جای حذف ماده‌ی اضافی از راه‌های دفع معمول، به شکل علائم حساسیت واکنش نشان می‌دهد؟ پاسخ طب سنتی به این پرسش این است که اگر راه‌های دفعی به علتی مسدود باشند، یا ماده اضافی قبل از دفع صحیح به علت پارگی و آسیب مویرگ‌ها به خارج نشت کرده و به طور مثال در بینی تجمع پیدا کند، بدن مجبور به دفع این اخلاط ناصالح از طریق روش‌هایی غیرعادی مثل کهیر یا جوش زدن یا آبریزش بینی و عطسه و… عمل می‌کند.
درمان حساسیت فصلی با طب سنتی
تدابیر طب سنتی برای پیشگیری و درمان و کنترل این علائم بسته به نوع خلط مازاد، متفاوت است.
غلبه‌ی خلط صفرا:
افراد با غلبه‌ی خلط صفرا بهتر است مصرف ادویه و شیرینی جات را کم کرده و بیشتر از از ترشیجات و غذاهای غیر گوشتی و بدون حبوبات دیرهضم استفاده کنند. همچنین در این افراد اگر مبتلا به یبوست باشند، صفرا به میزان بیشتری به روده بازجذب شده و باعث تشدید علائم آلرژی می‌شود بنابراین مصرف ملین مناسب در کنار خوراکی‌ها با طبع سرد، توصیه می‌شود.
غلبه‌ی دم:
در افراد با غلبه‌ی دم ممکن است پزشک متخصص طب سنتی توصیه به حجامت یا فصد در حساسیت های بهاری بکند.
غلبه‌ی سودا:
افراد با غلبه‌ی سودا با مصرف ملین‌ها می‌توانند به دفع سودای اضافی از بدن کمک کنند.
غلبه‌ی بلغم:
افرد با غلبه‌ی بلغم بایستی از مواردی که سردی و مخصوصا تری را در آنها تشدید می‌کند، بپرهیزند و فعالیت و ورزش مناسب و پرهیز از خواب زیاد برای این افراد حتما توصیه می‌شود.
درباره راه‌های درمان غلبه بلغم در این مقاله بخوانید.
توصیه‌های عمومی برای درمان علائم آلرژی
فارغ از توصیه‌های اختصاصی، توصیه‌های عمومی نیز برای علامت درمانی علائم آزاردهنده‌ی حساسیت فصلی در طب سنتی وجود دارد.
۱. برای آبریزش بینی اگر سبب ضعیف باشد ممکن است پزشک متخصص طب سنتی مصرف ماءالشعیر طبی را به تنهایی یا با مرغ طبق دستور برای شما توصیه بکند و اگر سبب قوی باشد ممکن است نسخی شامل داروهایی متشکل از شیرین بیان، بابونه و رازیانه یا صمغ عربی در عرق بارهنگ یا… برای شما تجویز شود.
۲. همچنین چکاندن روغن سیاهدانه در بینی در آبریزش بینی و گرفتگی بینی ممکن است توصیه شود.
۳. آب سیب طبیعی در ترکیب با خاکشیر نیز می‌تواند موثر باشد.
۴. ادویه‌هایی مثل زردچوبه یا دارچین می‌توانند به بهبود سریعتر حساسیت کمک کنند و گاهی توصیه به استفاده از آنها در طبخ غذاها در این دوره یا تهیه ترکیبات سنتی دیگر از این ادویه‌ها می‌شود.
۵. مصرف مرکبات مثل پرتقال یا عسل نیز توصیه می‌شود (البته دقت داشته باشید که عسل برای برخی افراد حساسیت زاست و درصورت حساسیت به عسل مصرف آن به هیچ وجه توصیه نمی‌شود).
۶. شست‌و‌شوی بینی با آب نمک یکی دو بار در روز نیز می‌تواند به تخلیه مجاری و کاهش علائم حساسیت کمک بکند.
مطالعات بالینی امروزه نیز اثرات ضد آلرژی بسیاری از ترکیبات مورد استفاده در طب سنتی را تایید کرده اند. سیب، شست‌وشو با آب نمک، زردچوبه، سیاهدانه، دارچین، عسل، لیمو و… در پژوهش‌ها توانسته‌اند در مصرف با دوزینگ‌های معینی به میزان قابل توجهی حساسیت و آلرژی را تخفیف داده و به بهبود علائم آن کمک کنند.
نکات مهم در درمان حساسیت فصلی
در انتها ذکر چند نکته درباره درمان حساسیت فصلی در طب سنتی ضروری است:
توجه داشته باشید که مصرف هر نوع نسخه‌ی طب سنتی برای هر شرایط و هر فردی قابل توصیه نیست و ممکن است نسخه‌ای و ترکیبی برای شما مفید و برای دیگری مضر باشد.
همچنین دقت کنید که درصورتی که حساسیت شدید باشد و علائمی مانند ورم و ادم، تنگی نفس یا بثورات جلدی اتفاق افتد بهتر است سریعتر برای درمان آن اقدام کرده و به مراکز پزشکی مراجعه بفرمایید.
با توجه به این که نسخ گیاهی اغلب اوقات احتیاج به زمان دارند و یا بسیاری ترکیبات گیاهی ممکن است خودشان حساسیت زا باشند، اتکا به طب سنتی در چنین شرایطی توصیه نمی‌شود. به اضافه در موارد حساسیت شدید احتمال عوارض خطرناکی مثل شوک آنافیلاکسی وجود دارد و بهتر است زمان طلایی برای درمان حساسیت شدید تلف نشود.
حساسیت فصلی پوست
در مواردی که حساسیت‌های فصلی پوست را نیز درگیر می‌کنند و فرد درتمام طول فصل دچار خارش و التهاب پوستی است بهتر است به درمان پایه‌ای مشکل پوستی و استفاده از فراورده‌های موضعی نیز برای کاهش التهاب و کنترل علائم نیز توجه شود.
جمع بندی
همانطور که در این مقاله خواندید، روش‌های مختلفی برای درمان حساسیت فصلی در طب سنتی توصیه می‌شود. نکته قابل توجه این است که نسخه‌های گیاهی اغلب نیاز به زمان داشته و صبر و حوصله شما را می‌طلبد. همچنین در صورت بروز حساسیت شدید و علائمی مانند ورم و ادم، تنگی نفس یا بثورات جلدی اکیدا توصیه می‌شود سریعتر برای درمان آن اقدام کرده و به مراکز پزشکی مراجعه بفرمایید.
شما می‌توانید در صورت تمایل، برای بهبود علائم بینی در حساسیت فصلی، از محصولات متنوع گیاهی از جمله اسپری بینی سینول اس یا اسپری ضد حساسیت آلرگل استفاده کرده و با انجام یک خرید اینترنتی آسان از داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی)، محصولات مورد نظر خود را در محل دلخواه تحویل بگیرید. همچنین در صورتی که نظر یا سوالی درباره محصولی دارید، در صفحه مربوطه کامنت کنید. متخصصین ما همواره آماده پاسخگویی به شما هستند.
