گلختمی (Hollyhock) گیاهی گل‌دهنده در خانواده پنیرکیان (Malvaceae) است که از خاکی غنی و زه‌کشی‌شده رشد می‌کند. این گیاه، یک ساله، دوسالانه یا چند ساله است. ختمی گیاهی بلند و علفی است که تا ۱/۵ الی ۲ متر ارتفاع رشد می‌کند.
این گیاه ساقه‌های استوانه‌ای، رسیده و سبز روشن دارد. برگ‌های ختمی مدون، سبز متوسط و با عرض ۷-۱۵ سانتی‌متر هستند. این گیاه گل‌های صورتی، بنفش، قرمز، سفید و زرد به شکل قیف و به عرض ۷-۱۲ سانتی‌متر دارد و میوه آن دارای ۱۵ تا ۲۰ دانه ریز، بیضی و صاف است.
تاریخچه
گل ختمی بومی آسیا و اروپا است. این گیاه هم به‌عنوان گیاه زینتی و هم برای مصارف دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حال حاضر، ختمی به طور گسترده‌ای توزیع شده و در مناطق معتدل شمال کشت می‌شود. این گیاه قبل از قرن پانزدهم از جنوب‌غربی آسیا به اروپای غربی وارد شد و در قرن شانزدهم به اروپا رسید.
خواص گل ختمی برای سلامتی
گل ختمی دارای فواید دارویی بسیاری است و بیماری‌های مختلفی را درمان می‌کند. این گیاه به درمان سرفه، سرماخوردگی، تب و مشکلات معده کمک می‌کند. مصرف گل ختمی از ایجاد سنگ کلیه جلوگیری کرده و گرفتگی قفسه سینه را برطرف می‌کند. زخم معده، تب یونجه، التهاب مثانه، قولنج، ورم معده، آمفیزم، اسهال و برونشیت از دیگر مشکلاتی هستند که مصرف گل ختمی آن‌ها را نیز درمان می‌کند.
۱- درمان تب
در دوران باستان ازگل ختمی برای بهبود تب بالا استفاده می‌شد. این ماده دارای خاصیت تب‌بری است که گرفتگی بینی را برطرف و تب بالا و علائم سرماخوردگی را درمان می‌کند. مصرف یک فنجان چای گلختمی باعث تسکین آلرژی و حساسیت می‌شود.
۲- بیماری‌های دستگاه گوارش
این گیاه دارای خواص ضدالتهابی و تسکین‌دهندگی است که به درمان مشکلات روده‌ای شکمی مانند درد شکم، زخم و ورم معده، حرکت روده تحریکپ‌ذیر و اسهال کمک می‌کند.
۳- التیام زخم
گل ختمی درد و ورم ناشی از آسیب را کاهش می‌دهد. برای این کار کافی است تا برگ‌های جوشانده یا نرم‌شده را روی زخم‌ها مستقیماً قرار دهید. این گیاه به تسریع روند بهبودی زخم نیز کمک می‌کند.
۴- بهبود اشتها
ریشه گل ختمی باعث افزایش اشتها می‌شود زیرا خاصیت نشاسته‌ای دارد. برای افزایش اشتها باید این گیاه را به صورت چای مصرف کنید.
۵- تسکین مشکلات تنفسی
مصرف دمنوش گلختمی مشکلات تنفسی و گرفتگی بینی را درمان می‌کند و غشای مخاطی مسدود شده و گلو را تسکین می‌دهد. این نوشیدنی را میتوان از ریشه این گیاه درست کرد.
۶- گل ختمی و گلو درد
چای تهیه شده از گل ختمی به درمان موثر گلودرد کمک می‌کند. برای تهیه چای از گل، دانه و ریشه این گیاه استفاده می‌شود. برای طعم و مزه بهتر این دمنوش میتوان عسل را به آن اضافه کرد. این نوشیدنی سرفه خشک و تحریک گلو را نیز درمان می‌کند.
با توجه به این خاصیت درمانی گل ختمی داروهای گیاهی بسیاری به بازار عرضه شده است که موجب تسکین و بهبود گلودرد می‌شوند. قرص مکیدنی آلتادین از جمله این داروها است که حاوی گیاه ختمی بوده و التهاب ها، تحریکات و خشکی مخاط گلو و دهان را برطرف می‌کند.
۷- خواص گل ختمی برای زنان
ریشه و گل گیاه گل ختمی تحریک کلیه و رحم در زنان را تسکین می‌دهد. این گیاه همچنین به طور موثری مشکلات ترشحات واژن را درمان می‌کند.
۸- بیماری‌های گوارشی
ریشه و برگ گیاه گل ختمی مشکلات گوارشی را درمان می‌کند. تحقیقات نشان می‌دهند که این گیاه توانایی درمان ورم روده، کولیت، زخم معده، زخم دهان و فتق هیاتال را دارد.
۹- دندان درآوردن در نوزادان
دندان درآوردن تحریک‌کننده و همچنین دردناک است. دهانشویه ساخته‌شده از ریشه این گیاه موجب تسکین این شرایط در نوزادان و کودکان می‌شود. این دهانشویه تحریک و درد را از بین می‌برد.
۱۰- درمان سوختگی
ریشه و ساقه گل ختمی باعث خنک شدن سوختگی، تاول و تورم شده و همچنین درد را کاهش می‌دهد و مناطق آسیب‌دیده را آبرسانی می‌کند.
۱۱- کمک به گردش خون
جوشانده ساخته‌شده از گل ختمی باعث بهبود گردش خون می‌شود. برای گرفتن بهترین نتیجه باید ۵ میلی‌لیتر از این جوشانده در روز مصرف شود.
۱۲- گل ختمی برای سلامت مو
گل ختمی به شما موهایی درخشان و صاف می‌دهد. این گیاه به عنوان یک نرم‌کننده گیاهی موثر عمل می‌کند که مانع از خشکی مو می‌شود.
۱۳- مرطوب‌کنندگی پوست
گل ختمی یک مرطوب‌کننده عالی برای پوست است. این گیاه خشکی پوست را درمان کرده و پوستی نرم و درخشان به شما می‌دهد. این گیاه می‌تواند ساعت‌ها پوست را آبرسانی کند.
۱۴- رنگ مو
ختمی یک رنگ موی طبیعی عالی است که میتوان آن را در خانه تهیه کرد. گل‌های آبی این گیاه باید به آب اضافه شده و جوشانده شوند. بعد از حدود ۱۰ دقیقه که سرد شدند به‌عنوان رنگ فیلتر شوند.
کاربردهای گل ختمی در طب سنتی
- گل ختمی برای درمان التهاب استفاده می‌شود.
- در طب عامیانه از آن به عنوان قابض، ادرارآور، ضد التهاب، نرم‌کننده، تسکین‌دهنده و تب‌بر استفاده می‌شود.
- این گیاه از شب‌ا‌دراری جلوگیری می‌کند و به‌عنوان دهانشویه برای خونریزی لثه استفاده می‌شود.
- گل‌های ختمی ادرارآور، تسکین‌دهنده و نرم‌کننده محسوب می‌شوند.
- از گل این گیاه برای درمان ناراحتی‌های قفسه‌سینه استفاده می‌شود.
- از جوشانده ختمی برای تقویت گردش خون و درمان قاعدگی دردناک، یبوست و خونریزی استفاده می‌شود.
- از ریشه‌های ختمی به‌عنوان تسکین‌دهنده و قابض استفاده می‌شود.
- از ریشه‌ها به‌عنوان ضماد برای زخم و اسهال خونی استفاده می‌شود.
- در داروی تبتی از ریشه و گل ختمی برای التهابات رحم، کلیه، ترشحات واژن و منی استفاده می‌شود.
- ریشه‌های این گیاه همچنین از دست‌دادن اشتها را درمان می‌کنند.
- گل ختمی به پیشگیری و درمان مشکلات دستگاه گوارش و اختلالات تنفسی کمک می‌کند.
- ختمی برای بهبود زخم و همچنین التهاب دردناک به پوست زده می‌شود.
- ریشه و برگ جوشانده شده ختمی زایمان را آسان کرده و تولید شیر را افزایش می‌دهد.
- برگ‌های خرد شده خارش ناشی از گزش حشرات را درمان می‌کنند و ناراحتی ناشی از سوختگی و جوش را تسکین می‌دهند.
- گل ختمی از سقط جنین جلوگیری می‌کند.
- در قرون وسطی، از چای گل ختمی برای درمان بیماری‌های مثانه و ریه استفاده می‌شد.
- گل ختمی باعث شکستن سنگ کلیه شده و به دفع آن کمک می‌کند.
- چای تهیه شده از گل این گیاه، التهاب گلو و دهان را تسکین می‌دهد.
- گل ختمی غشای مخاطی را تسکین می‌دهد و ناراحتی‌های تنفسی و نایژه‌ای را درمان می‌کند.
- از دانه‌ها در جوشانده گرم استفاده می‌شود که به کاهش علائم تب کمک می‌کند.
طریقه مصرف
- گلبرگ‌های ختمی به افزودن رنگ در محصولات قنادی کمک می‌کنند و میوه این گیاه به نوشیدنی‌های غیر الکلی، ژله، مربا، سوسیس و شراب رنگ می‌دهد.
- گلبرگ و جوانه‌های گل این گیاه به سالادها اضافه می‌شوند.
- از گلبرگ گل ختمی برای ساختن یک گیاه خنک‌کننده استفاده می‌شود.
- برگ‌های جوان به صورت خام خورده می‌شوند و یا به‌عنوان دمنوش مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- ساقه‌های جوان ختمی نیز به صورت خام مصرف می‌شوند.
- این گیاه به آش و سوپ نیز اضافه می‌شود.
سخن پایانی
گل ختمی یکی از داروهای گیاهی شناخته‌شده و پرکاربرد است که علاوه بر زیبایی ظاهری، برای سلامتی نیز فواید بسیاری دارد. درمان تب، التیام زخم‌ها، بهبود گلودرد، تسکین سرماخوردگی و مشکلات تنفسی تنها بخشی از فواید بی‌نظیر ختمی می‌باشند.
امروزه با استفاده از عصاره این گیاه محصولات بهداشتی و داروهای گیاهی مختلفی به بازار عرضه می‌شوند. شما می‌توانید با جست و جو در داروخانه آنلاین مفید طب با انواع فرآورده‌های حاوی گل ختمی از جمله صابون، شامپو، قرص، شربت و عصاره آشنا شوید.
منبع: Healthbenefitstimes
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت مجله داروخانه مفیدطب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتیکه مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
