زردچوبه نیز مانند بسیاری از ادویه‌های دیگر، سابقه زیادی در طب سنتی دارد. این گیاه پر عطر و طعم در ابتدا از ریزوم‌ها یا ریشه‌های یک گیاه گل‌دار در هند و بقیه مناطق آسیای جنوب شرقی کشت شد. زردچوبه برای خواص بالقوه ضد التهابی و آنتی‌اکسیدانی‌اش شناخته می‌شود.
ماده مؤثره (جزء فعال) اولیه زردچوبه که باعث رنگ زرد این ادویه نیز میباشد، کورکومین است. در واقع می‌توانیم کورکومین را به عنوان ترکیبی که مسئول بیشتر فواید زردچوبه برای سلامتی است، در نظر بگیریم. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب به بررسی فواید زردچوبه برای سلامتی می‌پردازیم. تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
زردچوبه چیست؟
زردچوبه ادویه‌ای است که بیشتر در آشپزی آسیایی از آن استفاده می‌شود. این ادویه طعمی گرم و تلخ دارد و از آن برای طعم و رنگ دادن به خوراکی‌های مختلف استفاده می‌شود. از ریشه زردچوبه به طور گسترده برای تولید قرص و کپسول کورکومین استفاده می‌شود.
این گیاه حاوی ماده شیمیایی زرد رنگی به نام کورکومین است که از آن برای رنگ دادن به غذاها و لوازم آرایشی استفاده می‌شود. زردچوبه را معمولا برای بیماری‌هایی که همراه با التهاب و درد هستند، مانند آرتروز مصرف می‌کنند. همچنین از آن برای تب یونجه، افسردگی، کلسترول بالا، نوعی از بیماری کبدی و خارش استفاده می‌کنند اما شواهد علمی خوبی برای پشتیبانی از این موارد مصرف وجود ندارد.
فواید زردچوبه برای سلامتی
بنا بر گفته دنا آنجلو وایت، متخصص تغذیه و صاحب Dana White Nutrition، متاسفانه زردچوبه و خود کورکومین به تنهایی به خوبی جذب جریان خون نمی‌شوند. و بعید است استفاده از آن یک بار در ماه بتواند خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی مطلوبی برای ما داشته باشد. برای دستیابی به آن مقدار از زردچوبه و کورکومین که در مطالعات تحقیقاتی نشان داده شده است فوایدی دارد، باید از مکمل‌ها استفاده نمود.
از طرف دیگر، می‌توانید با مصرف فلفل سیاه در کنار زردچوبه، و یا استفاده از مکمل زردچوبه‌ای که حاوی فلفل سیاه است، از فواید زردچوبه بیشتر بهره‌مند شوید. وایت می‌گوید: «ترکیبی به نام پیپرین در فلفل سیاه وجود دارد که به فراهمی زیستی بیشتر زردچوبه کمک می‌کند.» فراهمی زیستی، به آن مقدار از ماده می‌گویند که توسط بدن جذب می‌شود یا قابل استفاده است.
برای مثال، یک مطالعه نشان داد که مصرف ۲۰ میلی‌گرم پیپرین به همراه ۲ گرم کورکومین فراهمی زیستی را تا ۲۰۰۰ درصد افزایش داد.
در ادامه با ۱۲ خاصیت زردچوبه و کورکومین برای سلامتی آشنا می‌شویم.
زردچوبه و خواص ضد التهابی
یکی از ادعاهای اصلی درباره زردچوبه این است که معمولا برای برای مقابله با التهاب استفاده می‌شود. بخش عمده قابلیت مبارزه با التهاب زردچوبه را می‌توان مربوط به کورکومین دانست. در واقع، بر اساس یک مطالعه قبلی، کورکومین در دوز مناسب می‌تواند یک درمان ضد التهابی مؤثرتر از داروهای ضد التهاب متداول مثل ادویل (ایبوپروفن) و آسپرین باشد.
از آنجا که التهاب مزمن از عوامل ایجاد کننده بیماری‌های مزمن است، زردچوبه می‌تواند به درمان بیماری‌هایی مانند بیماری التهابی روده، پانکراتیت و التهاب مفصل یا آرتریت کمک کند.
زردچوبه و بیماری‌های قلبی
یک مطالعه نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند عملکرد اندوتلیوم یا سلامت غشای نازکی که داخل قلب و رگ‌های خونی را پوشانده بهبود بخشد. این غشا، نقشی کلیدی در تنظیم فشار خون دارد. عملکرد اندوتلیوم پایین، با افزایش سن و افزایش خطر بیماری‌های قلبی مرتبط است. بنابراین کورکومین می‌تواند به ما در مقابل این کاهش عملکرد مرتبط با افزایش سن کمک کند و احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش دهد.
در یک مطالعه، محققان تاثیرات ۸ هفته تمرین هوازی و یک مکمل کورکومین را در بهبود عملکرد اندوتلیوم در زنان یائسه مقایسه کردند. هم گروه ورزش هوازی و هم گروه کورکومین بهبودی یکسان در عملکرد اندوتلیوم مشاهده نمودند. در حالی که در گروه کنترل (شرکت‌کنندگانی که درمان مورد آزمایش را دریافت نکردند) تغییری مشاهده نشد.
یک مطالعه دیگر نشان داد که کورکومین در بهبود عملکرد اندوتلیوم در افراد مبتلا به دیابت نوع ۲ به همان اندازه داروی لیپیتور (اتورواستاتین) مؤثر است. (بیماری قلبی یک بیماری همزمان شایع در دیابت نوع ۲ است و لیپیتور دارویی است که معمولا برای کاهش خطر حمله قلبی و سکته تجویز می‌شود.)
با این وجود، برای مشخص شدن اینکه آیا کورکومین استراتژی درمانی طولانی مدت مؤثر و ایمنی برای افراد مبتلا به بیماری قلبی است یا خیر، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
شما می‌توانید در صورت نیاز برای تهیه کپسول کورکومین رازک (عصاره خشک ریشه گیاه زردچوبه)، از داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
کورکومین و پیشگیری از سرطان
از آن‌جایی که التهاب به رشد تومور مرتبط است، ترکیبات ضد التهاب مانند کورکومین ممکن است در درمان و پیشگیری از انواع مختلف سرطان شامل سرطان‌های روده بزرگ، لوزالمعده، معده، پروستات و سینه نقش داشته باشند. در واقع، تحقیقات روی موش‌ها نشان می‌دهد که کورکومین می‌تواند به کاهش سرعت گسترش سلول‌های تومور کمک کند و حتی ممکن است در وهله اول از ایجاد تومورها جلوگیری نماید. کورکومین می‌تواند این کار را از چند طریق انجام دهد؛ این راه‌ها شامل ایجاد اختلال در تشکیل سلول‌های سرطانی در مراحل مختلف چرخه سلولی، تداخل در مسیرهای پیام‌رسانی سلولی و حتی باعث القای مرگ سلولی در سلول‌های سرطانی میباشد.
اینکه آیا کورکومین می‌تواند به درمان سرطان در انسان کمک کند یا خیر، هنوز مشخص نشده است؛ اما تحقیقات همچنان ادامه دارد.
کورکومین و بهبود علائم آرتروز
کورکومین با داشتن خواص ضد التهابی ممکن است یک گزینه درمانی بلند مدت مؤثر و ایمن برای افراد مبتلا به آرتروز یا استئوآرتریت باشد.
کورکومین برای کمک به درمان یا پیشگیری از دیابت
بر طبق مروری بر مطالعات، کورکومین می‌تواند به درمان و پیشگیری از دیابت و اختلالات مرتبط با آن مانند نفروپاتی دیابتی (که بر افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ و نوع ۲ اثر می‌گذارد) کمک کند. یک اشکال در این رابطه وجود دارد و آن این است که بسیاری از مطالعات روی حیوانات انجام شده است نه انسان.
برای مثال، یک مطالعه نشان داد که خوراندن ۸۰ میلی‌گرم تتراهیدروکورکومین به ازای هر کیلوگرم وزن بدن به موش‌های مبتلا به دیابت نوع ۲ به مدت ۴۵ روز، منجر به کاهش قابل توجه قند خون و افزایش انسولین پلاسما می‌شود.
یک مطالعه منتشر شده در ۲۰۱۹ که بر روی موش‌های چاق مبتلا به دیابت نوع ۲ انجام شد، نشان داد که مکمل‌های کورکومین بعد از ۱۶ هفته به کاهش سطح انسولین خون کمک نمود.
همچنین کورکومین به واسطه خواص ضد التهابی و آنتی اکسیدانی می‌تواند به جلوگیری از دیابت کمک کند و بسیاری از عوامل مشارکت کننده در ایجاد دیابت را بهبود بخشد. این عوامل شامل مقاومت به انسولین، قند خون بالا و هیپرلیپیدمی هستند.
با این وجود هنوز به مطالعات انسانی بیشتری برای تایید این یافته‌ها نیاز است.
زردچوبه و آلزایمر
زردچوبه می‌تواند از مغز در برابر بیماری‌های دژنراتیو متداول مانند آلزایمر کمک کند. چطور؟ با افزایش سطح فاکتور نورون‌زایی مشتق شده از مغز (BDNF)؛ پروتئینی که در مغز و طناب نخاعی یافت می‌شود و نقشی کلیدی در سالم نگه داشتن سلول‌های عصبی (نورون‌ها) و تنظیم ارتباط بین سلول‌های عصبی دارد، که برای یادگیری و حافظه حیاتی است.
از آن‌جایی که اختلالات مغزی متداول مانند آلزایمر، با سطوح پایین BDNF مرتبط هستند، زردچوبه (به‌خصوص کورکومین) می‌تواند در به تاخیر انداختن یا معکوس کردن روند زوال مغز کمک‌کننده باشد.
همان‌طور که گفته شد بسیاری از تحقیقات روی موش‌ها انجام شده است. بنا بر اظهار محققان، برای تایید اثرگذاری زردچوبه در پیشگیری و درمان بیماری‌های مغزی متداول، به تحقیقات بیشتری نیاز است.
زردچوبه و درمان افسردگی
افسردگی نیز مانند آلزایمر با سطوح پایین‌تر BDNF ارتباط دارد. زردچوبه به خاطر توانایی‌اش در افزایش سطح BDNF می‌تواند به عنوان یک ضد افسردگی مؤثر عمل کند. در واقع یک مطالعه نشان داد که تزریق ۵۰، ۱۰۰ و ۲۰۰ میلی‌گرم کورکومین به موش‌ها برای مدت ۱۰ روز، منجر به افزایش (وابسته به دوز) BDNF شد. برای دوز ۲۰۰ میلی‌گرم/ کیلوگرم اثرات ضد افسردگی بیشتری نشان داده شد.
همچنین در مطالعه‌ای بر روی انسان که در سال ۲۰۱۴ منتشر شد، محققان ۶۰ بیمار مبتلا به اختلال افسردگی را به صورت تصادفی در سه گروه قرار دادند: یک گروه روزانه ۲۰ میلی‌گرم فلوکستین، گروه دیگر ۱۰۰۰ میلی‌گرم کورکومین و گروه سوم ترکیبی از این دو را دریافت نمودند. در پایان ۶ هفته، سه گروه شاهد پیشرفت‌های قابل مقایسه‌ای بودند که منجر به این شد که محققان اظهار نمایند کورکومین می‌تواند یک درمان مؤثر و ایمن برای اختلال افسردگی عمده باشد.
هنوز محققان نقش زردچوبه و کورکومین را در درمان افسردگی به طور کامل درک نکرده‌اند و و برای تایید اینکه زردچوبه درمانی مؤثر و ایمن است، به تحقیقات بیشتری بر روی انسان نیاز است.
کورکومین و درمان آرتریت روماتوئید
کورکومین، اثرات نویدبخشی در درمان آرتریت روماتوئید نشان می‌دهد. آرتریت روماتوئید یک اختلال التهابی مزمن است که معمولا مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد؛ اما می‌تواند به بخش‌های دیگر مانند چشم‌ها، ریه‌ها، پوست، قلب و رگ‌های خونی گسترش یابد. این بیماری باعث تورم دردناک مفاصل می‌شود که می‌تواند منجر به فرسایش استخوان‌ها در طول زمان و در نهایت تغییر شکل آن‌ها و ناتوانی‌های جسمی شود.
در مطالعه‌ای، به افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید ۵۰۰ میلی‌گرم کورکومین، ۵۰ میلی‌گرم دیکلوفناک سدیم، یا ترکیبی از هر دو داده شد. پس از ۸ هفته در گروه کورکومین، در مقایسه با دو گروه دیگر بهبود قابل توجهی در حساسیت و تورم مفاصل مشاهده شد. همچنین محققان خاطر نشان می‌کنند که درمان با کورکومین بی‌خطر بوده و منجر به عارضه‌ای نشده است.
زردچوبه و پوست
زردچوبه به خاطر دارا بودن خواص ضد التهابی، ضد میکروبی و آنتی اکسیدانی می‌تواند درمانی مؤثر برای بیماری‌های پوستی مختلف شامل آکنه، اگزما، فتوایجینگ و پسوریازیس باشد. با این حال، تحقیقات قوی در این مورد وجود ندارد.
یک بررسی منتشر شده در سال ۲۰۱۸، اظهار می‌نماید که کورکومین خوراکی مخصوصا ممکن است یک گزینه درمانی مؤثر و ایمن برای پسوریازیس (یک بیماری پوستی التهابی مزمن) باشد. اما قبل از توصیه آن به عنوان درمان، به مطالعات بیشتری نیاز است.
بنا بر اظهار نویسندگان یک بررسی دیگر، درمان موضعی با کورکومین ممکن است در درمان اختلالات پوستی مفید باشد؛ بخصوص که تحقیقات قبلی نشان می‌دهند کورکومین حتی در دوزهای بالا نسبتا بی‌خطر است. اما رنگ زرد_نارنجی کورکومین، حلالیت ضعیف و پایداری کم در PH بالا، باعث می‌شود به عنوان یک درمان پوستی موضعی جذابیتی نداشته باشد.
زردچوبه و حفاظت در مقابل رادیکال‌های آزاد
آنتی اکسیدان‌ها به حفاظت از بدن در مقابل آسیب ناشی از رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد، گروهی از اتم‌های با واکنش‌پذیری بسیار زیاد هستند که در بدن ما و نیز در آلاینده‌های محیطی مانند دود سیگار و مواد شیمیایی صنعتی تولید می‌شوند. قرار گرفتن بسیار زیاد در معرض رادیکال‌های آزاد می‌تواند باعث درگیر شدن چربی‌ها، پروتئین‌ها و حتی DNA در بدن شود که ممکن است منجر به برخی از بیماری‌های متداول و مشکلات سلامتی شامل سرطان، آرتریت، بیماری قلبی و آلزایمر شود. بنابراین ادویه‌های غنی از آنتی اکسیدان مانند زردچوبه می‌توانند در محافظت از بدن در مقابل آسیب رادیکال‌های آزاد نقش داشته باشند.
بنا بر یک بررسی در سال ۲۰۱۷، مخصوصا کورکومین قادر است انواع مختلف رادیکال‌های آزاد را پاک کند، آنزیم‌هایی را که رادیکال‌های آزاد را خنثی می‌کنند کنترل نماید و از تولید انواع خاصی از رادیکال‌های آزاد توسط آنزیم‌هایی معین جلوگیری کند.
زردچوبه، مکملی ضد پیری
در حال حاضر، مدرکی وجود ندارد که نشان دهد زردچوبه یا کورکومین مستقیما بر طول عمر تاثیر می‌گذارند اما بر طبق تحقیقات قبلی، زردچوبه و کورکومین با وجود دارا بودن توانایی مقابله با التهاب، حفاظت از بدن در برابر رادیکال‌های آزاد و خاصیت بالقوه در به تاخیر انداختن زوال مغز و بقیه بیماری‌های مرتبط با بالا رفتن سن، می‌توانند مکمل‌های ضد پیری مؤثری باشند.
همچنین مطالعات اظهار می‌کنند که زردچوبه و کورکومین، بیشتر بی‌خطر هستند، اگر چه برخی عوارض جانبی منفی مانند اسهال، سردرد و بثورات در دوزهایی در محدوده ۵۰۰ تا ۱۲۰۰۰ میلی‌گرم گزارش شده‌اند.
زردچوبه و جلوگیری از زوال چشم
آب سیاه که به گروهی از بیماری‌های چشمی گفته می‌شود، یکی از دلایلی است که منجر به نابینایی در افراد بالای ۶۰ سال می‌شود. و متاسفانه وقتی بینایی از دست برود قابل بازگشت نیست. اما تحقیقات مقدماتی منتشر شده در سال ۲۰۱۸، نشان می‌دهد درمان‌های موضعی کورکومین، ممکن است به محافظت از چشم در مقابل زوال کمک کند. محققان یک قطره چشم کورکومین اختصاصی را دو بار در روز و به مدت سه هفته روی موش‌ها آزمایش کردند. در پایان مطالعه مشاهده شد که موش‌های درمان نشده در مقایسه با گروهی که درمان برای آن‌ها استفاده شده بود، ۲۳ درصد کاهش در سلول‌های شبکیه داشتند که نشان می‌دهد درمان کورکومین باعث جلوگیری از نابودی سلول‌ها شده بود. یافته‌های این مطالعه چشمگیر به نظر می‌رسد اما برای تعیین اینکه آیا کورکومین در جلوگیری از زوال چشم انسان مؤثر است یا خیر، به مطالعات بیشتری نیاز است.
عوارض جانبی
مصرف خوراکی
مصرف خوراکی زردچوبه در کوتاه مدت، به احتمال زیاد بی‌خطر است. به نظر می‌رسد محصولات زردچوبه که تا ۸ گرم کورکومین را در روز تامین می‌کنند، در صورت استفاده تا دو ماه، بی‌خطر هستند. همچنین به نظر می‌زسد تا ۳ گرم زردچوبه در روز به مدت سه ماه بی‌خطر باشد. زردچوبه معمولا باعث عوارض جانبی جدی نمی‌شود. برخی از افراد ممکن است عوارض جانبی خفیفی مانند ناراحتی معده، حالت تهوع، سرگیجه یا اسهال را تجربه کنند. این عوارض بیشتر در دوزهای بالاتر متداول هستند.
مصرف موضعی روی پوست
زردچوبه هنگامی که روی پوست استفاده می‌شود احتمالا بی‌خطر است. همچنین هنگامی که در دهان به عنوان دهان‌شویه مصرف می‌شود احتمالا ایمن است.
زردچوبه را چگونه مصرف کنیم؟
پیدا کردن زردچوبه تازه دشوار است. پودر زردچوبه را می‌توان به غذاها اضافه کرد. همچنین دمنوش و مکمل‌های زردچوبه موجود و از فروشگاه‌های معتبر قابل تهیه هستند. اگر از پودر زردچوبه یا مکمل‌های آن استفاده می‌کنید، به همراه آن فلفل سیاه نیز مصرف کنید، زیرا فلفل سیاه جذب کورکومین توسط بدن را بهبود می‌بخشد.
جمع‌بندی
در این مقاله به زردچوبه، خاصیت ضد التهابی قوی آن و فوایدش برای سلامتی پرداختیم. دیدیم که از زردچوبه و کورکومین که ماده مؤثره آن است، می‌توان برای پیشگیری از بیماری‌های قلبی و سرطان استفاده نمود.
شما می‌توانید در صورت نیاز برای تهیه قرص کورکوما دینه (آنتی اکسیدان و محافظ کبد) از داروخانه آنلاین مفید طب (دکتر اصیلی) روی دکمه زیر کلیک کنید:
منابع: سایت‌های everydayhealth و WebMD
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
