عفونت دستگاه ادراری (UTI) که در این مقاله به آن عفونت ادراری می‌گوییم، زمانی اتفاق می‌افتد که باکتری وارد دستگاه ادراری شده و تکثیر شود. این عفونت میتواند روی یک یا چند قسمت از دستگاه ادراری از جمله میزنای، مثانه، پیشاب‌راه و کلیه اثر بگذارد. در این مقاله از مجله سلامت مفید طب با دلایل و علائم عفونت ادراری آشنا می‌شویم و به معرفی چند روش مفید برای کمک به درمان خانگی عفونت ادراری می‌پردازیم. پس تا انتهای این مطلب با ما همراه باشید.
علائم عفونت ادراری
قبل از اینکه به معرفی روش‌های درمان خانگی عفونت ادراری بپردازیم، بهتر است با علائم آن آشنا شویم. علائم عفونت ادراری میتواند شامل موارد زیر باشد:
- نیاز مکرر به ادرار کردن
- درد یا سوزش هنگام ادرار
- درد قسمت پایینی شکم
- نشت ادرار
- ادرار کدر یا بدبو
- ادرار خونی
- کمر درد
اگر عفونت ادراری به کلیه‌ها سرایت کند (که یک عفونت جدی محسوب میشود)، ممکن است علائمی از جمله موارد زیر ایجاد نماید:
- تب
- درد قسمت بالایی کمر
- تهوع و استفراغ
دلایل عفونت ادراری
باکتری‌های پرینه (محدوده بین ناحیه تناسلی و مقعد) که از طریق مجرای ادراری به سمت بالا حرکت می‌کنند، باعث ایجاد عفونت ادراری میشوند. شایع‌ترین دلیل عفونت ادراری، باکتری اشریشیا کلی (E. coli) است.
وقتی این باکتری به مثانه می‌رسد، به دیواره مخاطی آن حمله می‌کند که باعث میشود بدن یک واکنش التهابی ایجاد کند.
پیشاب‌راه یا مجرای ادراری در زنان کوتاه‌تر از مردان است. به همین دلیل احتمال بروز عفونت ادراری در زنان بیشتر است. ریسک فاکتورهای دیگر عفونت ادراری شامل موارد زیر هستند:
- استفاده از کاتتر (یک لوله باریک که در پزشکی کاربرد دارد)
- دست‌کاری مجرای ادراری
- رابطه جنسی
- استفاده از اسپرم‌کش و دیافراگم
- پیوند کلیه
- دیابت
- مصرف آنتی بیوتیک
علاوه بر این، زنانی که در حال گذراندن دوران یائسگی هستند، ممکن است بیشتر در معرض ابتلا به عفونت ادراری باشند.
درمان خانگی عفونت ادراری
تحقیقات انجام شده، برخی از روش‌های درمان خانگی عفونت ادراری را تایید کرده‌اند. برخی از روش‌ها نیز برگرفته از طب سنتی هستند.
در ادامه چند روش مفید برای درمان خانگی عفونت ادراری بدون آنتی بیوتیک را معرفی می‌کنیم.
آب فراوان بنوشید
اگرچه ممکن است در زمان عفونت ادراری، ادرار کردن دردناک باشد اما بسیار مهم است که مایعات فراوان مخصوصا آب بنوشید. نوشیدن آب کافی میتواند به درمان عفونت ادراری و پیشگیری از آن کمک کند.
بیشتر بزرگسالان باید در روز ۶ تا ۸ لیوان آب بنوشند. هر چه مایعات بیشتری بنوشید، بیشتر ادرار می‌کنید که این مسئله میتواند به دفع باکتری‌های مضر از دستگاه ادراری کمک کند.
ادرار خود را نگه ندارید
نگه داشتن ادرار میتواند باعث تکثیر باکتری در دستگاه ادراری شود. بنابراین همیشه در صورت احساس نیاز به ادرار کردن این کار را انجام دهید.
همچنین به خاطر داشته باشید که هنگام ادرار کردن کاملا مثانه خود را خالی کنید. علاوه بر این همیشه بعد از رابطه جنسی (مخصوصا اگر خانم هستید) ادرار کنید.
ویتامین C بیشتری مصرف کنید
ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که به بهبود عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کند.
این ویتامین با نیترات‌های موجود در ادرار واکنش داده و اکسید نیتروژن تشکیل میدهد که میتواند باکتریها را از بین ببرد. همچنین میتواند pH ادرار را کاهش دهد و به این ترتیب احتمال زنده ماندن باکتریها را کمتر کند.
البته برخی از تحقیقات، برای اثربخشی ویتامین C در درمان عفونت ادراری نتایج متناقضی به دست آورده‌اند و مطالعات کافی برای تایید این درمان خانگی عفونت ادراری وجود ندارد.
لباس گشاد و نخی بپوشید
یکی از راه‌های کمک به درمان خانگی عفونت ادراری، پوشیدن لباس زیر گشاد و نخی است زیرا به خشک و تمیز نگه داشتن بدن کمک می‌کند و ممکن است علائم عفونت ادراری را تسکین دهد.
لباس‌های تنگ و برخی از پارچه‌ها می‌توانند رطوبت را نگه دارند و به این ترتیب باعث شوند باکتریها در ناحیه تناسلی رشد کنند که این مسئله میتواند عفونت را بدتر کند.
کرن‌بری را امتحان کنید
نوشیدن آب کرن بری یا استفاده از مکمل کرن بری یکی از معروف‌ترین روش‌های درمان خانگی عفونت ادراری است. افراد از این آبمیوه برای سایر عفونت‌ها و تسریع بهبود زخم نیز استفاده می‌کنند.
تحقیقات درباره اثربخشی کرن بری برای عفونت ادراری نتایج متفاوتی داشته‌اند. اما طبق یک بررسی، آب کرن بری حاوی ترکیباتی است که ممکن است از چسبیدن باکتری E. coli به سلول‌های دستگاه ادراری جلوگیری کنند.
علاوه بر این، آب کرن‌بری حاوی آنتی اکسیدان‌هایی از جمله پلی فنل‌ها میباشد که دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی هستند.
پروبیوتیک مصرف کنید
باکتری‌های مفیدی که به آن‌ها پروبیوتیک گفته میشود می‌توانند به حفظ سلامت دستگاه ادراری و عاری نگه داشتن آن از باکتری‌های مضر کمک کنند.
طبق برخی از تحقیقات، به‌ویژه پروبیوتیک‌های گروه لاکتوباسیلوس می‌توانند به درمان و پیشگیری از عفونت ادراری از روش‌های زیر کمک کنند:
- جلوگیری از چسبیدن باکتری‌های مضر به سلول‌های دستگاه ادراری
- تولید هیدروژن پراکسید (یک عامل ضد باکتری قوی) در ادرار
- کاهش pH ادرار، که شرایط را برای باکتریها نامساعدتر می‌کند
همچنین ممکن است مقاومت به آنتی بیوتیک در افرادی که هنگام مصرف آنتی بیوتیک از مکمل لاکتوباسیلوس استفاده می‌کنند، کاهش پیدا کند.
پروبیوتیک‌ها در برخی از مواد غذایی وجود دارند، از جمله:
- ماست
- کفیر
- برخی از انواع پنیر
همچنین میتوان از مکمل‌های پروبیوتیک که معمولا به شکل کپسول یا پودر موجود هستند، استفاده کرد.
از محرک‌های مثانه پرهیز کنید
بر اساس Cleveland Clinic، وقتی دچار عفونت ادراری هستید کافئین، الکل، غذاهای تند، نیکوتین، نوشیدنی‌های گازدار و شیرین کننده‌های مصنوعی می‌توانند مثانه را بیشتر تحریک نمایند و درمان را دشوارتر کنند.
بنابراین بهتر است روی مصرف غذاهای سالم مثل کربوهیدرات‌های دارای فیبر بالا (از جمله بلغور جو دو سر و عدس) که برای سلامت گوارش نیز مفید هستند، تمرکز کنید.
بهداشت جنسی را به خوبی رعایت کنید
برخی از روابط جنسی می‌توانند باکتریها و سایر میکروب‌ها را وارد دستگاه ادراری کنند. رعایت بهداشت جنسی میتواند به کاهش ریسک این مسئله کمک نماید.
برخی از نکات بهداشت جنسی عبارتند از:
- قبل و بلافاصله بعد از رابطه جنسی ادرار کنید
- از روش‌های پیشگیری از بارداری مانند کاندوم استفاده کنید
- اندام تناسلی را قبل و بعد از رابطه جنسی بشویید
- قبل از تغییر رابطه جنسی از مقعدی به واژینال، اندام تناسلی را بشویید یا کاندوم را تعویض کنید
چه زمانی برای عفونت ادراری به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر عفونت ادراری درمان نشود، میتواند باعث ایجاد مشکلات شدید شود. عفونت ادراری که روی کلیه‌ها و مثانه اثر می‌گذارد باید توسط متخصص درمان شود. بنابراین علائم عفونت شدید را نادیده نگیرید.
در صورت بروز علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:
- تب بالای ۳۹.۴ درجه سانتیگراد
- لرز
- تهوع
- استفراغ
- وجود خون در ادرار
معرفی محصولات
در ادامه به معرفی چند داروی مفید برای کمک به بهبود مشکلات مجاری ادراری می‌پردازیم:
قرص ارومکس گلدن لایف
قرص ارومکس گلدن لایف حاوی عصاره کرن‌بری و ویتامین C است. یکی از موارد مصرف این قرص، درمان و جلوگیری از عود یا ایجاد عفونتهای مجاری ادراری میباشد.
شما میتوانید برای تهیه قرص ارومکس گلدن لایف از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
قرص مدریک گل دارو
قرص مدریک گل دارو حاوی عصاره خشک اندام هوایی گیاه دم اسب است و تأثیرگذاری مطلوبی در پاک‌سازی و ضدعفونی کردن مجاری ادراری دارد.
شما میتوانید برای تهیه قرص مدریک از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
قرص کانفرون بیونوریکا
قرص کانفرون حاوی پودر گیاه سنتاریوم، پودر ریشه انجدان، پودر برگ رزماری میباشد. این محصول به عنوان درمان کمکی در مشکلات خفیف مرتبط با بیماری‌های التهابی مجاری ادراری کاربرد دارد.
این دارو با تاثیری که بر افزایش قدرت خروج ادرار دارد، میتواند به پیشگیری از رسوب شن‌های کلیوی کمک کند.
شما میتوانید برای تهیه قرص کانفرون از سایت داروخانه آنلاین مفید طب روی دکمه زیر کلیک کنید:
جمع‌بندی
در این مقاله از مجله سلامت مفید طب با عفونت ادراری و علائم آن آشنا شدیم و برخی از روش‌های درمان خانگی عفونت ادراری را معرفی کردیم.
همان‌طور که گفته شد در بعضی از موارد، درمان خانگی عفونت ادراری بدون آنتی بیوتیک میتواند علائم بیماری را برطرف کند. اما بعضی از عفونتهای ادراری، مخصوصا در صورتی که مزمن، عود کننده یا همراه با علائم شدید باشند، ممکن است به درمان آنتی بیوتیکی نیاز داشته باشند.
به خاطر داشته باشید که درمان عفونت ادراری را جدی بگیرید، زیرا عفونت ادراری درمان نشده میتواند منجر به ایجاد مشکلات جدی‌تر یا خطرناک شود.
سوالات متداول
چرا ریسک ابتلا به عفونت ادراری در زنان بیشتر است؟
زنان به دلیل نوع آناتومی خود ریسک بیشتری برای ابتلا به عفونت ادراری دارند. مجرای ادراری زنان که ادرار را از مثانه به خارج از بدن منتقل می‌کند، کوتاه‌تر از مجرای ادراری مردان است. همچنین مجرای ادراری زنان به اندام تناسلی بسیار نزدیک است. این یعنی باکتریها از طریق رابطه جنسی می‌توانند در تماس نزدیک با مجرای ادرار و مثانه باشند. علاوه بر این، زنان بارداری و یائسگی را تجربه می‌کنند. این دو وضعیت بیولوژیکی باکتری‌های دستگاه تولید مثل و گوارش را تغییر می‌دهند و شرایطی ایجاد می‌کنند که احتمال ابتلا به عفونت ادراری را بیشتر می‌کند.
آیا درمان‌های عفونت ادراری بسته به دلیل آن متفاوت هستند؟
درمان عفونت ادراری ممکن است بسته به دلیل عفونت متفاوت باشد. برخی از عفونتهای ادراری، مخصوصا آن‌هایی که مزمن و عود کننده هستند، به جای درمان خانگی ساده به درمان آنتی بیوتیکی نیاز دارند. اگر پزشک بخواهد برای درمان عفونت ادراری شما آنتی بیوتیک تجویز کند، آنتی بیوتیکی را انتخاب می‌کند که مخصوص نوع باکتری‌ای باشد که باعث عفونت شما شده است.
آیا عفونت ادراری خود به خود خوب میشود؟
گاهی اوقات شما میتوانید بهطور طبیعی با استراحت، نوشیدن آب فراوان، استفاده از برخی مکملها و زمان دادن به عفونت برای درمان، از عفونت ادراری خلاص شوید. تحقیقی در سال ۲۰۱۷ نشان داد که ۲۵ تا ۴۰ درصد از عفونتهای ادراری بدون استفاده از آنتی بیوتیک به طور طبیعی برطرف میشوند. با این وجود، در برخی از موارد عفونت ادراری صبر کردن راه مناسبی نیست. عفونت ادراری درمان نشده میتواند باعث ایجاد مشکلات خطرناکی از جمله سپسیس شود.
سیر برای عفونت ادراری خوب است؟
تحقیقات نشان میدهد سیر و عصاره آن خواص ضد میکروبی دارند و ممکن است بتوانند از رشد باکتریها و ابتلا به عفونت ادراری پیشگیری کنند.
آیا موز برای عفونت ادراری خوب است؟
انجمن اورولوژی آمریکا، موز را یک خوراکی مناسب مثانه (bladder-friendly food) می‌داند، زیرا این میوه در بیشتر افراد باعث تحریک مثانه نمی‌شود. سایر میوه‌ها و سبزیجات مناسب مثانه عبارتند از: گلابی، لوبیا سبز، کدو حلوایی و سیب زمینی. با وجود اینکه موز میتواند به کاهش تحریک مثانه کمک کند اما خوردن موز به تنهایی عفونت ادراری را درمان نمی‌کند.
سرکه سیب برای عفونت ادراری مفید است؟
برخی از مطالعات از جمله یک مطالعه منتشر شده در سال ۲۰۱۸ نشان دادهاند سرکه سیب دارای خواص ضد باکتریایی و ضد قارچی است. اما درباره اینکه نوشیدن سرکه سیب عفونت ادراری را درمان کند، شواهد پزشکی یا علمی وجود ندارد. نوشیدن مقادیر زیاد سرکه سیب میتواند منجر به تحریک گلو و پوسیدگی دندان شود.
آیا میتوان از روغن نارگیل برای عفونت ادراری استفاده کرد؟
برخی مطالعات نشان دادهاند که روغن نارگیل میتواند خواص ضد میکروبی داشته باشد. با این حال، تا کنون هیچ تحقیقی بهطور خاص درباره تاثیر روغن نارگیل برای عفونت ادراری صورت نگرفته است.
آیا پیاز برای عفونت ادراری خوب است؟
پیاز مخصوصا به صورت خام ممکن است در برخی از افراد باعث تحریک مثانه شود. اگر عفونت ادراری فعال دارید، خوردن غذاهایی که بافت‌های ملتهب دستگاه ادراری را تحریک می‌کنند، میتواند علائم عفونت ادراری را بدتر کند.
آیا عفونت ادراری باعث کمر درد میشود؟
کمردرد میتواند یکی از علائم عفونت ادراری باشد.
منابع: سایت‌های medicalnewstoday، healthline، everydayhealth
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
