ورزشکارانی که ورزش‌های مقاومتی انجام می‌دهند معمولا از پروتئین وی (Whey) به منظور سنتز پروتئین ماهیچه و رشد و تقویت توده های عضلانی استفاده می‌کنند. اما پروتئین وی چیست و استفاده از آن چه فوایدی را به دنبال دارد؟
شیر از دو نوع پروتئین به نام کازئین و وی ساخته شده است. پروتئین وی را می‌توان از کازئین موجود در شیر یا آبی که در فرآیند تولید پنیر از دلمه آن جدا می‌شود به دست آورد.
پروتئین وی یک پروتئین کامل محسوب می‌شود، چرا که حاوی ۹ آمینو اسید ضروری بوده و لاکتوز موجود در آن کم است. فواید بسیار زیادی در این پروتئین وجود دارد و محققان دائما در حال بررسی خواص درمانی آن هستند. در ادامه به بررسی فواید و عوارض جانبی مصرف پروتئین وی خواهیم پرداخت.
فواید پروتئین وی
کمک به کاهش وزن: طیق مقاله منتشر شده در نشریه Nutrition & Metabolism مطالعاتی که در مورد ۱۵۸ نفر انجام شده بود نشان داد کسانی که پروتئین وی مصرف کرده بودند نسبت به افرادی که از این پروتئین استفاده نکردند به طور چشمگیری وزن بیشتری از دست داده در حالیکه عضلاتشان را نیز حفظ کرده بودند. در واقع مصرف این پروتئین موجب چربی سوزی بیشتر و عضله سازی بهتر می‌شود.
خواص ضد سرطان: بنابر نتایج منتشر شده در مجله Anticancer Research پروتئین وی می‌تواند در درمان بیماری سرطان مفید واقع شود. البته اثبات این نتیجه نیازمند تحقیقات بیشتری است.
کاهش کلسترول: مقاله‌ای که در نشریه انگلیسی Nutrition منتشر شده هفتاد زن و مردی که دارای اضافه وزن بودند را با در نظر گرفتن میزان لیپید و انسولین آنها طی دوازده هفته مورد بررسی قرار داد. در پایان افرادی که پروتئین وی مصرف کرده بودند در مقایسه با گروهی که کازئین مصرف می‌کردند کلسترول کل و کلسترول ال دی ال خونشان به طرز چشمگیری کاهش پیدا کرده بود.
آسم: پروتئین وی به بهبود پاسخ ایمنی در کوکانی که دچار آسم هستند کمک می‌کند. طبق مطالعات منتشر شده در مجله بین‌المللی Food Science and Nutrition کودکانی که به مدت یک ماه روزانه دو بار مکمل‌های این پروتئین را مصرف می‌کردند پاسخ ایمنی بهتری نسبت به سایر کودکان مبتلا به آسم داشتند.
فشار خون و بیماریهای قلبی عروقی: تحقیقات منتشر شده در مجله International Dairy نشان می‌دهد نوشیدنی‌هایی که با پروتئین وی ساخته شده‌اند فشار خون بیمارانی که به فشار بالا مبتلا هستند را کاهش می‌دهد. همچنین میزان ابتلا به بیماریهای قلبی و سکته مغزی را نیز پایین می‌آورد.
کاهش لاغری در بیماران مبتلا به HIV: طبق مطالعات انجام شده در مجله Clinical and Investigative Medicine این ماده مغذی موجب کاهش لاغری در بیماران مبتلا به ویروس HIV می‌شود.
خطرات احتمالی مصرف پروتئین وی
برخی از افرادی که به شیر حساسیت دارند ممکن است به پروتئین وی نیز حساسیت داشته باشند. هرچند مصرف میزان نرمال از این پروتئین به طور معمول هیچ عارضه جانبی به دنبال نخواهد داشت. با این حال مصرف بیش از حد می تواند عوارض زیر را به دنبال داشته باشد:
- دردهای شکمی
- گرفتگی عضلات
- کاهش اشتها
- حالت تهوع
- سردرد
- خستگی
علاوه بر آنچه گفته شد مصرف دوز بالای این پروتئین می‌تواند با افزایش آکنه همراه باشد. از نظر تغذیه‌ای پروتئین Whey غیر طبیعی بوده و معادل طبیعی ندارد. برخی افراد بر این باورند که مصرف چنین پروتئین‌هایی با وجود داشتن مواد مغذی فراوان می‌تواند خطرناک باشد زیرا تعادل را در بدن بر هم می‌زند.
انواع مکمل‌های وی
مکمل‌های وی به سه دسته کنسانتره، ایزوله و هیدرولیزه تقسیم می‌شوند که در ادامه به طور مختصر درباره هرکدام توضیح می‌دهیم:
پروتئین وی کنسانتره (WPC): این نوع مکمل حاوی مقدار کمی چربی و کربوهیدرات است. درصد پروتئین آن به میزان غلظت آن بستگی دارد. کمترین مقدار حاوی ۳۰ درصد پروتئین و بیشترین مقدار دارای ۹۰ درصد پروتئین میباشد.
این ترکیب در زمان تولید، کمترین فرآیند فرآوری را پشت سر می‌گذارد به همین دلیل ارزان‌ترین مکمل این پروتئین محسوب می‌شود و از طرفی حاوی بالاترین میزان مواد غیر پروتئینی (لاکتوز و چربی) هم هست. لازم به ذکر است که وجود لاکتوز داخل این مکمل می‌تواند باعث بروز مشکلات هاضمه‌ای برای افرادی که مشکل هضم لاکتوز دارند گردد.
پروتئین وی ایزوله (WPI): این مکمل از فرآوری شدن پروتئین Whey کنسانتره به دست می‌آید. فرآوری بیشتر این محصول موجب حذف کامل چربی و لاکتوز شده است و معمولا حاوی حداقل ۹۰ درصد پروتئین میباشد.
پروتئین وی هیدرولیزه (WPH): این نوع پروتئین به دلیل پشت سر گذاشتن مرحله هیدرولیز ( فرایندی که بدن برای جذب پروتئین لازم دارد ) کاملا قابل هضم محسوب می‌شود. این مکمل به دلیل هضم آسان تر و کاهش مواد آلرژی زا در مصارف پزشکی و مکمل های مخصوص کودکان بیشتر به کار برده می‌شود.
عضله سازی و کاهش وزن
مکمل وی همراه با ورزش مقاومتی می‌تواند به بهبود سنتز پروتئین ماهیچه‌ها کمک کند و رشد عضلات را تقویت نماید. تحقیقات منتشر شده در مجله Sport Nutrition and Exercise Metabolism نشان می‌دهد تمرینات مقاومتی با مصرف این مکمل بازدهی بیشتری نسبت به تمرینات بدون مصرف این محصول دارد. علاوه بر این مردانی که از این مکمل استفاده کردند بافت عضلانی بهتری نسبت به گروه دیگر داشتند. همچنین مقایسه بین ورزشکارانی که مکمل پروتئین ایزوله وی مصرف کرده بودند و افرادی که کازئین استفاده می کردند نشان داد که گروه اول در عضله سازی و چربی سوزی بسیار موفق تر از گروه دوم بوده‌اند.
سخن پایانی
اگر هدف شما افزایش حجم عضلات، کاهش توده چربی یا کنترل اشتها است، پروتئین Whey می‌تواند به شما کمک کند. البته در نظر داشته باشید تنها مصرف این پروتئین نمی تواند جایگزین یک برنامه تغذیه و تمرین مناسب باشد، اما یک پودر پروتئین وی با کیفیت همراه با ورزش می‌تواند در متحول کردن بدنتان به شما کمک قابل توجهی کند.
منبع: medicalnewstoday
