در سه دهه اخیر، ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی به علت زیاد شدن چاقی و اضافه وزن، افزایش یافته است. در کشورهای صنعتی، ۲۰ تا ۴۰ درصد از جمعیت کل به شکلی مبتلا به کبد چرب هستند و به علاوه احتمال ابتلا به این بیماری با بالا رفتن سن بیشتر می‌شود. در این مقاله مجله سلامت مفید طب، درباره این می‌خوانیم که بیماری کبد چرب غیر الکلی چیست، چگونه از آن جلوگیری کنیم و سوالات مهم دیگری درباره این بیماری رایج. پس تا انتها با ما همراه باشید.
نقش‌های اساسی کبد در بدن چیست؟
برای آن که به بیماری کبد چرب بپردازیم، بهتر است ابتدا بدانیم نقش و کارکردهای کبد در بدنمان چیست. کبد بزرگترین ارگان داخلی بدن ماست. این عضو مهم، صدها نقش و کارکرد در بدن دارد که چند مورد از آن‌ها شامل کارهای زیر است:
- پردازش هر چیزی که می‌خوریم و می‌نوشیم
- حذف سموم از خون
- مبارزه با عفونت‌ها
- کنترل سطح قند خون
- کمک به ساختن هورمون‌ها و پروتئین‌ها
کبد چرب چیست؟
بیماری کبد چرب غیر الکلی در اوایل دهه ۱۹۸۰ میلادی شناخته شد؛ هنگامی که مشاهده این پدیده، به نحوی جامعه پزشکان را بسیار متعجب کرد. مشاهده شد آنزیم‌های کبد افراد دارای اضافه وزن بالا و بیماران مبتلا به دیابت افزایش یافته و کبد آن‌ها مانند کبد افراد الکلی بزرگ شده است. در حالی که آن‌ها به گفته خودشان، الکل زیادی نمی‌نوشیدند.
بیماری کبد چرب به سادگی این گونه تعریف می‌شود: چربی در کبد، به مقدار بیشتر از نرمال جمع می‌شود. هنگامی که کبد چرب در افرادی که مقدار زیادی الکل مصرف می‌کنند اتفاق می‌افتد، به آن کبد چرب الکلی (Alcoholic fatty liver disease) می‌گویند؛ اگر کبد چرب در فردی که الکل زیادی مصرف نمی‌کند بروز پیدا کند، می‌گوییم آن فرد مبتلا به کبد چرب غیر الکلی (Non-alcoholic fatty liver disease) شده است.
کبد چرب چه علائمی دارد؟
جرم کبد نرمال حدود ۱۳۶۰ گرم است. هنگامی که بیشتر از ۵ تا ۱۰ درصد جرم کبد را چربی تشکیل دهد، به اصطلاح شما کبد چرب دارید. اگرچه چربی اضافه (تغییر چرب یا استئاتوز) برای بعضی از افراد مشکل خاصی ایجاد نمی‌کند، اما می‌تواند اختلالاتی را که علائم کبد چرب هستند، به وجود بیاورند. علائم کبد چرب شامل موارد زیر است:
- خستگی زیاد
- تهوع
- دل درد
- زردی پوست یا چشم‌ها
التهاباتی که باعث ایجاد زخم می‌شوند، مشخصه‌ای از کبد چرب غیر الکلی پیشرفته هستند که می‌تواند به سیروز منجر شود. هنگامی که کبد شما آسیب می‌بیند، بدن کلاژن تولید می‌کند تا آن را ترمیم کند. فیبروز یا ضخیم شدن بافت کبد به دنبال آن رخ می‌دهد.
کبد چرب باعث چه بیماری‌هایی می‌شود؟
هنگامی که کبد چرب غیر الکلی پیشرفت می‌کند، حدود ۱۰ درصد از موارد، طی ده سال آینده به NASH یا التهاب کبدی غیر الکلی (nonalcoholic steatohepatitis) مبتلا می‌شوند:
- سیروز یا سخت شدن کبد
- نارسایی کبد
- سرطان کبد
- مرگ
چگونه به کبد چرب پی ببریم؟
تشخیص دقیق بیماری کبد غیر الکلی، اولین قدم در جهت این بیماریِ گاها بسیار جدی است. پزشک متخصص شما معمولا کبد چرب را از طریق راه‌های زیر تشخیص خواهد داد:
- انجام تست برای فهمیدن آن که آنزیم‌های کبد افزایش یافته‌اند
- تجویز سونوگرافی جهت تعیین این که کبد بزرگ شده است یا نه
- نمونه برداری (بافت برداری یا biopsy) که مشخص می‌کند فرد به بیماری NASH مبتلاست یا کبد چرب ساده
ریسک فاکتورها یا عوامل خطر
گرچه علل دقیق ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی مشخص نیست، اما بیماران دارای برخی شرایط مشترک هستند، از جمله:
- چاقی
- دیابت نوع ۲
- تشخیص سندروم متابولیک
به علاوه، شدت بیماری کبد چرب غیر الکلی با میزان چاقی افزایش پیدا می‌کند و به نظر می‌رسد که چربی شکمی ریسک ابتلا به بیماری خطرناک NASH را زیاد کند؛ حتی در بیمارانی که شاخص توده بدنی (BMI) نرمالی دارند.
رژیم غذایی مناسب برای کبد چرب
غذاها و موادی که آن‌ها برای بدن ما فراهم می‌کنند در واقع روی شروع، پیشرفت یا درمان بیماری کبد چرب غیر الکی تاثیر دارند. فاکتورهای تغذیه‌ای که ریسک ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند، شامل موارد زیر است:
- یک رژیم غذایی پر کالری
- یک رژیم غذایی که سرشار از روغن‌های هیدروژنه یا چربی‌های ترانس هستند
- پروتئین حیوانی به مقدار خیلی زیاد که باعث دریافت چربی‌های اشباع شده و کلسترول می‌شود
- نوشیدنی‌های شیرین شده با فروکتوز
فاکتورهای تغذیه‌ای که ریسک ابتلا به کبد چرب غیر الکلی را کاهش می‌دهند، عبارتند از:
- مصرف کالری کمتر
- دریافت پروتئین از آب پنیر یا منابع گیاهی، به جای گوشت و پنیر
- کم کردن ۳ تا ۱۰ درصد وزن خود
- اضافه کردن فیبر، چای سبز و قهوه به رژیم غذایی خود
جمع بندی
در این مقاله درباره بیماری کبد چرب غیرالکلی خواندید و متوجه شدید که این احتمال ابتلا به این بیماری هم با بالا رفتن سن و هم با اضافه وزن زیاد می‌شود. برای کنترل و بهبود این بیماری، می‌توان رژیم غذایی مناسب برای آن را پیش گرفت و همچنین از مواد غذایی مفید برای آن استفاده کرد. در هر حال برای تشخیص و درمان آن لازم است به پزشک مراجعه کنید و تجویز مخصوص شرایط خاص خود را دریافت نمایید.
قرص لیورگل، یک داروی گیاهی مفید برای بهبود کبد چرب است که شرکت گل دارو وارد بازار دارویی ایران کرده است. لیورگل دارویی مفید برای حفاظت از کبد و دارای اثر آنتی اکسیدانی بالا میباشد. شما می‌توانید با کلیک بر روی دکمه زیر وارد صفحه محصول لیورگل در سایت داروخانه آنلاین مفید طب شوید و توضیحات محصول را مطالعه کرده و در صورت تمایل، به راحتی خرید اینترنتی خود را انجام دهید.
منبع: verywellhealth
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
