از آنجایی که سیستم گوارش انسان از زمان تولد تا به ثبات رسیدن رژیم غذایی به طور پیوسته در حال تغییر و تطبیق است، ممکن است کودک، به خصوص کودکان ۶ ماهه تا ۲ ساله، دچار عوارضی بشود. یکی از شاخص‌ترین عوارض این دوران تطبیق، یبوست است. در این مقاله از مجله سلامت داروخانه آنلاین مفیدطب، راه‌های درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال را بررسی نموده و دو نمونه از داروهای گیاهی مناسب برای این مشکل در این سنین را معرفی می‌کنیم. با ما همراه باشید.
چرا کودکان دچار یبوست می‌شوند؟
نوزادان در روزها و ماه‌های اولیه زندگی خود تغییرات بدنی زیادی را تجربه می‌کنند. بخش قابل توجهی از این تغییرات، در دستگاه گوارش آن‌ها اتفاق می‌افتد. به این دلیل که نوع تغذیه کودک در ۶ ماهگی و یک سالگی تغییراتی دارد. بنابراین دستگاه گوارش باید خود را برای این تغییرات و هضم غذاهای جدید آماده کند. در این فرآیند اکثر کودکان دچار یبوست و دل دردهای شدید می شوند.
برخی از کودکان چند بار در روز دفع مدفوع دارند. در بعضی دیگر این کار یک بار در روز یا روز درمیان انجام میشود. چیزی که مهم است این است که مدفوع او نرم بوده و راحت دفع شود. در غیر این صورت دچار یبوست شده است.
شایع‌ترین علت های یبوست کودکان این موارد است:
- عدم مصرف فیبر کافی، مثل میوه‌ها، سبزیجات و غلات
- عدم نوشیدن مایعات کافی
- پرخوری – که شامل زیاد شیر دادن به کودک هم میشود
- حساسیت به برخی ترکیبات غذایی
- نگه داشتن مدفوع و تاخیر در تخلیه
- مصرف برخی داروها یا مکملها مانند آهن
در موارد بسیار نادر ممکن است دلیل یبوست کودک، یک مشکل پزشکی یا بیماری باشد.
برای درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال چه کنیم؟
سریع ترین راه های درمان یبوست کودکان زیر ۲ سال، احتمالا حدود ۱ روز زمان می‌برد. گرچه این مدت، به بدن کودک و شدت یبوست او نیز بستگی دارد. بهتر است در فرآیند جوابدهی این روش‌ها و درمان یبوست کودک خود صبر داشته و کودک را برای اجابت مزاج تحت فشار نگذارید. در ادامه روش‌های درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال را به تفکیک دو گروه سنی بررسی می‌کنیم.
درمان یبوست کودکان زیر ۶ ماه
یبوست در نوزادان زیر ۶ ماه که شیر مادر می‌خورند، کمتر اتفاق می‌افتد زیرا در شیر مادر یک ملین طبیعی وجود دارد. اما با این حال از این علائم می‌توانید متوجه این مشکل در کودک خود شوید:
- ۲ تا ۳ روز دفع مدفوع نداشته است
- ناآرام است
در این صورت برای درمان یبوست او با پزشک مشورت کنید. در صورت مشاهده علائم زیر، لازم است جهت درمان فوری یبوست کودکان زیر ۶ ماه و ملاقات با پزشک اقدام شود:
- درد شدید در هنگام مدفوع کردن
- سفت بودن مدفوع و خونریزی بعد از دفع
- تب
- استفراغ
- اسهال خونی
- نفخ شکم
- عدم وزن گیری و یا کم شدن وزن
برای کمک به درمان یبوست نوزاد:
- کودک را به حمام آب گرم ببرید تا روده‌هایش آرام شوند.
- نوزاد را به پشت بخوابانید و پاهای او را به آرامی به صورت دوچرخه، ورزش دهید.
- ایجاد تغییرات در رژیم غذایی مادر شیرده، می‌تواند روی عملکرد گوارشی نوزاد تاثیرگذار باشد. بنابراین با سعی و خطا (مثلا حذف لبنیات از غذای مادر) می‌توان به تغییر موثر در درمان یبوست کودک پی برد.
- برای کودکانی که ۲ تا ۴ ماهگی خود را پشت سر گذاشته‌اند، گاهی مقدار کمی آبمیوه برای درمان فوری یبوست می‌تواند گزینه مناسبی باشد. گرچه اگر برای اولین بار است که به کودک خود آبمیوه می‌دهید، بهتر است با پزشک مشورت کنید.
نکته‌ای که قویاً توصیه میشود این است که برای درمان فوری یبوست کودکان زیر ۶ ماه، بدون مشورت با پزشک به آن ها دارو و شربت ملین ندهید.
درمان یبوست کودک زیر ۲ سال و بالای ۶ ماه
به طور کلی بهتر است کودک به یک روتین برای دفع و دستشویی رفتن عادت کند. در ادامه راه هایی برای درمان یبوست کودک زیر ۲ سال و بالای ۶ ماه، که برخی فوری عمل می‌کنند و برخی دیگر احتیاج به زمان بیشتری دارند، می‌خوانید:
- برای کودک خود رژیم سرشار از فیبر فراهم کنید: مصرف میوه‌های سرشار از فیبر و آب برای درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال مفید واقع میشود. میوه‌هایی که برای یبوست مفید هستند شامل آلو بخارا، سیب، انگور و توت فرنگی میشود. غذاهای سرشار از فیبر دیگر عبارتند از: غلات کامل، سبزیکات و لوبیای پخته. همچنین پوره نخود فرنگی نیز می‌تواند انتخاب موثری باشد.
- کودک خود را به حمام آب گرم ببرید: این کار به عضلات شکم کودک کمک میکند تا آرام شده و روده ها برای دفع تحریک شوند.
- کودکتان را به فعالیت وادارید
- شکم کودک را ماساژ بدهید: به آرامی شکم کودک را به صورت دایره وار ماساژ دهید. (شروع از ناف به صورت ساعتن گرد)
- به کودک آب میوه بدهید: در کنار غذاهای دیگر کودک، به مقدار کمی آبمیوه خالص سیب یا گلابی بدهید، زیرا سوربیتول درون این آبمیوه ها به عنوان ملین های طبیعی عمل می‌کنند.
- به کودک آب بدهید: اگر کودک شما حداقل ۶ ماه دارد، می‌توانید برای درمان یبوست او ۴ تا ۶ قاشق آب بدهید. آب خوردن به کودک شما کمک میکند تا مدفوع نرم تری داشته باشد.
درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال با دارو گیاهی
شما می‌توانید برای درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال، از داروهای گیاهی مفید در این زمینه کمک بگیرید. به سن نوزاد یا کودک خود توجه کافی داشته باشید و بر اساس شرایط او، راه درمانی مناسب را اجرا کنید.
نوزادان زیر ۶ ماه
اول از همه توصیه میشود در سنین کمتر از یک ماه، بدون تجویز پزشک، هیچ چیز جز شیر مادر به نوزاد ندهید، حتی آب. برای کودک زیر ۶ ماه بدون تجویز پزشک داروی ملین استفاده نکنید و حتما جهت معاینه و بررسی علت یبوست به پزشک متخصص مراجعه کنید.
به طور کلی نیز بهتر است کودک زیر ۶ ماه را برای درمان یبوست پزشک متخصص اطفال ببرید و از خود درمانی بپرهیزید. چون ممکن است یبوست در این سن علت زمینه‌ای دیگری داشته باشد. دقت کنید که مصرف نوع خاصی از شیرخشک برای کودک یا مصرف غذای نامناسب توسط مادر ممکن است باعث ایجاد یبوست نوزاد شده باشد.
یک داروی گیاهی درمان یبوست کودک، شربت نی نی لاکس است که برای درمان یبوست نوزادان زیر ۶ ماه نیز مجاز اعلام شده است.
برخی از ترکیبات نی نی لاکس اثر فوری (چند ساعته) دارند و برخی دیگر برای تنظیم حرکات روده احتیاج به زمان بیشتری دارد. با این حال به طور کلی معمولا بعد از یک روز می‌توانید اثر مصرف شربت نی نی لاکس را ببینید.
کودکان ۶ ماه تا ۲ سال
شربت لاکساپلاس باریج یک شربت گیاهی است که برای درمان یبوست کودکان کاربرد دارد. این شربت به هضم بهتر غذا و هماهنگی بیشتر دستگاه گوارش کودکان کمک میکند. لاکساپلاس برای بهبود یبوست مزمن ناشناخته نیز استفاده میشود. شربت لاکسا پلاس برای کودکان ۶ ماهه و بیشتر قابل استفاده است.
اکثر شربت ها یا قرص های گیاهی ملین و مسهل، حاوی عصاره گیاه سنا هستند. اما افراد زیادی به این گیاه حساسیت داشته و نمی توانند از فرآورده های آن استفاده کنند. در شربت لاکساپلاس از این گیاه استفاده نشده است و به همین دلیل، برای اینگونه کودکان مناسب است. در ترکیبات لاکساپلاس از گیاهان موثری از جمله گل سرخ، عناب، اسفرزه، سپستان، گل گاوزبان، بنفشه و دانه به دیده میشود. اکثر این گیاهان خاصیت موسیلاژی داشته و به نرم شدن مدفوع و خروج سریع‌تر آن از روده‌ها کمک میکند.
شربت گیاهی لاکساپلاس برای کودکان عوارض شدید و خاصی ندارد. اما سوء مصرف آن ممکن است سبب اسهال شود.
جمع بندی
در این مقاله با روش هایی برای درمان فوری یبوست کودکان زیر ۲ سال آشنا شدید. همچنین دو نمونه از بهترین درمان های گیاهی و شربت برای یبوست شدید کودکان را معرفی کردیم. نکته قابل توجه این است که مصرف طولانی مدت انواع فراورده های ملین توصیه نمی‌شود و ممکن است بعد از مدتی روده را تنبل کند و اثر معکوس در درمان یبوست بگذارد. بنابراین تا وقتی که شما علت اصلی یبوست را پیدا و حذف نکنید، یبوست بعد از قطع مصرف ملین برخواهد گشت.
سوالات متداول
درمان یبوست کودکان در خانه چگونه است؟
چند راه ساده برای درمان هر چه فوری تر یبوست کودکان در خانه توصیه میشود: ۱- دادن مایعات بیشتر به کودک، ۲- دادن غذاهای حاوی فیبر بالا مثل آلو بخارا، سیب، انگور و توت فرنگی، انبه، غلات کامل، سبزیجات و لوبیای پخته. (برای کودکان بالای ۶ ماه که غذای کمکی را شروع کرده‌اند) ۳- تشویق کودک به فعالیت بیشتر، ۴-دادن شربت های گیاهی ضد یبوست کودک (متناسب با سن کودک و نسبت به شرایط با مشورت پزشک) ۵- ماساژ ملایم شکم کودک، ۶- حمام آب گرم.
درمان یبوست کودکان زیر یک سال چگونه انجام میشود؟
کودکان زیر یک سال در سن حساسی هستند، به خصوص کودکانی که کمتر از ۶ ماه دارند. برای درمان یبوست کودک زیر ۶ ماهه، توصیه میشود که به پزشک مراجعه کنید. در صورتی که کودک شما بیشتر از ۶ ماه دارد و غذای کمکی را در کنار شیر شروع کرده است، می‌توانید ابتدا از تکنیک‌های درمان خانگی یبوست کودکان استفاده کنید. همچنین مصرف داروهای گیاهی مناسب مانند شربت لاکساپلاس باریج می‌تواند انتخاب خوبی باشد.
