قرص هورمون شادی چیست و چه انواعی دارد؟

عوامل مختلفی می‌توانند به کاهش شادی و تجربه احساسات مثبت منجر شوند. در واقع این عوامل بر اثر اختلال در تعادل هورمون های شادی به وجود می‌آیند. مثلا استرس، حادثه ناگوار، جراحت و بعضی از بیماری‌ها می‌توانند بر عدم تعادل هورمون های شادی در بدن اثر بگذارند. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب، پس از مقدمه‌ای درباره چیستی و انواع هورمون شادی و قرص هورمون شادی، با مهمترین داروهای شیمیایی و داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور که بر روی این هورمون‌ها موثرند، آشنا می‌شوید. سپس اقدامات طبیعی برای بهبود سطح و تعادل هورمون های شادی در بدن را معرفی می‌کنیم. از شما دعوت می‌کنیم تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.

هورمون شادی چیست؟

هورمون‌ها ترکیبات شیمیایی هستند که توسط غده‌های مختلف در سراسر بدن تولید می‌شوند. این ترکیبات از طریق خون به نقاط مختلف منتقل می‌شوند و به عنوان پیام‌رسان عمل کرده و در فرآیندهای بدنی بسیاری ایفای نقش می‌کنند. یکی از این وظایف مهم کمک به تنظیم خلق‌و‌خو است. بعضی از هورمون‌ها به ایجاد احساسات مثبت، شامل شادی و لذت، کمک می‌کنند. این «هورمون های شادی» شامل موارد زیر هستند:

دوپامین

دوپامین به عنوان هورمون «حس خوب» شناخته می‌شود. دوپامین یک انتقال دهنده عصبی (ناقل عصبی) است که بخش مهمی از سیستم پاداش مغز را تشکیل می‌دهد. دوپامین با احساسات لذت بخش، همراه است و در فرآیندهای یادگیری، حافظه و… نیز نقش دارد.

سروتونین

سروتونین یک نوروترانسمیتر یا ناقل عصبی است که به عنوان یک هورمون شادی آور هم عمل می‌کند. این هورمون و ناقل عصبی به تنظیم خلق و خو، احساس شادی، تنظیم خواب، اشتها، گوارش، رفتار جنسی، توانایی یادگیری و حافظه کمک می‌کند.

متخصصین بر این باورند که کمبود سروتونین در افسردگی، اضطراب و دیگر بیماری ها نقش دارد.

حدود ۹۰ درصد سروتونین بدن، در روده و ۱۰ درصد در مغز تولید می‌شود.

اکسی‌توسین

اکسی توسین اغلب به عنوان «هورمون عشق» شناخته می‌شود. این هورمون برای زایمان، شیردهی و ایجاد ارتباط نزدیک و قوی بین والدین و فرزندان بسیار ضروری است. هورمون اکسی توسین همچنین می‌تواند به ترویج اعتماد، همدردی و ارتباطات در روابط کمک کند. سطوح اکسی توسین عموماً با محبت یا صمیمیت فیزیکی افزایش می‌یابد.

اندورفین‌ها

اندورفین‌ها ضد درد طبیعی بدن هستند که بدن در پاسخ به استرس یا ناراحتی تولید می‌کند. سطوح این ترکیبات همچنین ممکن است در هنگام مشارکت در فعالیت‌هایی که لذت‌بخش هستند (مانند غذا خوردن، ورزش کردن یا رابطه جنسی) افزایش یابد.

***

نکته جالب این که هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی به طور مستقل از هم، عمل نمی‌کنند. در واقع این ترکیبات با یکدیگر تعامل دارند تا یک تعادل شیمیایی دقیق را در بدن ایجاد کنند و ارتباطی قوی بین آن‌ها وجود دارد. بنابراین نمی‌توان گفت که انواع قرص هورمون شادی که در بخش‌های بعدی معرفی می‌کنیم، لزوما تنها روی یک جنبه از این هورمون‌ها اثر می‌گذارند.

قرص هورمون شادی به چه معناست؟

قرص هورمون شادی را معمولا به قرصی می‌گویند که روی سطح هورمون های شادی در بدن، مثلا سروتونین، تاثیر می‌گذارد. افرادی که به دنبال قرص هورمون شادی هستند، معمولا هدفشان قرص های افزایش‌دهنده سروتونین (مثل قرص سروتونین گیاهی) است و برخی دیگر، مقصودشان داروهایی برای سطح دوپامین در بدن می‌باشد. در ادامه مقاله چند مورد از بهترین داروها و قرص های هورمون شادی مرتبط در دو دسته شیمیایی و گیاهی را معرفی می‌کنیم.

بهترین قرص های هورمون شادی چه انواعی دارند؟

همانطور که گفتیم، هورمون های شادی ۴ نوع دارند. دو مورد مهم از این هورمون های شادی که کمبود آن‌ها، می‌تواند باعث افسردگی شود، سروتونین و دوپامین است.

سروتونین یک انتقال دهنده عصبی مهم در تنظیم احساسات، خلق و خو و اضطراب و عملکردهای مهم دیگر در بدن می‌باشد. بنابراین به هم خوردن تعادل آن در بدن، به عدم پردازش سالم احساسات منجر می‌شود. از طرفی پایین بودن سطح دوپامین، می‌‌تواند علائم افسردگی مانند بی تفاوتی و حس ناامیدی را ایجاد کند.

در بخش‌های بعدی، داروها و قرص های هورمون شادی را معرفی می‌کنیم که اغلب روی بهبود سطح سروتونین و دوپامین تاثیر گذارند.

داروهای شیمیایی هورمون شادی

داروهای شیمیایی تاثیر گذار روی هورمون های شادی سروتونین و دوپامین، در داروسازی به ترتیب با عناوین مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRIs) و مهارکننده بازجذب نوراپی‌نفرین–دوپامین (NDRI) شناخته می‌شوند.

اس‌اس‌آرها (SSRIs) برای جلوگیری از جذب درصدی از سروتونین به مغز کاربرد دارند، یعنی سطح این هورمون را در سیستم عصبی بالا نگه می‌دارند و به خلق و خوی بهتر و کاهش اضطراب کمک می‌کنند.

معروفترین داروهای مهارکننده بازجذب سروتونین عبارتند از:

• سیتالوپرام (citalopram)
• اس‌سیتالوپرام (escitalopram)
• فلوکستین‌ (fluoxetine)
• فلووکسامین (fluvoxamine)
• سرترالین (sertraline)

ان‌دی‌آر‌آی‌ها (NDRI) که به عنوان نسل دوم ضد افسردگی‌ها شناخته می‌شوند، برای بیماری‌هایی مثل افسردگی، اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD)، بیماری پارکینسون و… (بعضاً به صورت off-label یا خارج از کاربرد اصلی دارو) تجویز می‌شوند.

می‌توان گفت تنها داروی مهارکننده بازجذب نوراپی‌نفرین–دوپامین که کاربردش در درمان افسردگی است، داروی بوپروپیون (Bupropion) می‌باشد.

توجه کنید که همه این داروها و قرص های ضد افسردگی و تاثیرگذار بر هورمون های شادی باید با مشورت و تجویز پزشک و بر اساس شرایط بیماری هر فرد مصرف شوند.

همچنین برای جلوگیری از تداخلات دارویی و کنترل عوارض جانبی احتمالی داروها، این داروها را (در صورت لزوم مصرف) تحت نظر پزشک مصرف نمایید. به علاوه، قطع این داروها نیز باید با مشورت پزشک انجام شود.

داروهای گیاهی هورمون شادی (بدون نسخه)

برای آشنایی با داروها و قرص های گیاهی موثر بر هورمون شادی، خوب است ابتدا چند نمونه از بهترین گیاهان دارویی مفید در این زمینه را معرفی کنیم.

گیاهان دارویی موثر بر هورمون شادی

چند مورد از بهترین گیاهان دارویی مفید و موثر در هورمون های شادی شامل موارد زیر است:

گیاه علف چای

گل راعی یا گیاه علف چای  (St. John’s wort) گیاهی دارویی یک درمان قدیمی برای بهبود علائم افسردگی است. داروهای گیاهی که با استفاده از گیاه علف چای ساخته می‌شوند، علاوه بر کمک به افسردگی، در شرایط دیگر مثل اضطراب، سندرم پیش از قاعدگی (PMS)، علائم یائسگی و افسردگی فصلی کاربرد دارند.

محققان هنوز به طور کامل از مکانیسم اثر این گیاه آگاه نیستند اما بسیاری معتقدند که علف چای با افزایش هورمون شادی سروتونین در مغز، اثرات مثبتی به همراه دارد. به همین دلیل بسیاری از انواع بهترین قرص برای افزایش سروتونین از گیاه علف چای در ترکیباتشان بهره می‌برند.

جینسینگ

ریشه جینسینگ ترکیبی رایج در داروی گیاهی برای رفع خستگی و افزایش انرژی، بهبود سیستم ایمنی و افزایش عملکرد شناختی است. جینسینگ روی سروتونین، ناقل‌های عصبی دیگر و هورمون ها و گیرنده‌های مختلفی اثر می‌گذارد.

تحقیقات نشان می‌دهند که جینسینگ با بعضی از داروهای روان مانند SSR ها و SNRI ها (مهارکننده‌های بازجذب سروتونین–نوراپی‌نفرین) تداخل دارویی دارد. بنابراین اگر این دسته از داروها را مصرف می‌کنید، در استفاده از مکمل‌های حاوی جینسینگ احتیاط کنید و با پزشک خود مشورت نمایید.

ریشه طلایی یا Rhodiola Rosea

گیاه ریشه طلایی یکی از داروهای طب سنتی نروژ، سوئد، ایسلند و روسیه بوده که به عنوان ضد افسردگی و کاهش دهنده استرس استفاده می‌شده است. گرچه ممکن است تحقیقات برای اثبات اثرات این گیاه کافی نباشد، اما به نظر می‌رسد رودیولا روزا به خوبی تحمل می‌شود (حداقل در کوتاه مدت) و برای بهبود افسردگی و اضطراب گیاه دارویی موثری می‌باشد.

بابونه

این گیاه جهت مدیریت افسردگی و اضطراب نقش خوبی ایفا می‌کند. نتیجه برخی از تحقیقات نشان داده است که بابونه در بهبود علائم افسردگی کمک‌کننده است. گیاه بابونه ممکن است ترکیبات شیمیایی موجود در مغز که روی خلق و خو موثر هستند (ترکیباتی مانند سروتونین، دوپامین و نورآدرنالین) را بهبود دهد؛ همین موضوع می‌تواند خاصیت ضد افسردگی داشته باشد.

قرص های گیاهی هورمون شادی

با معرفی گیاهان دارویی که بر هورمون های شادی موثر هستند، می‌توانیم انواع بهترین قرص هورمون شادی از نوع گیاهی از جمله قرص سروتونین گیاهی را معرفی کنیم. چند مورد از معروفترین این محصولات که در بازار دارویی ایران نیز موجود هستند و بدون نسخه قابل خریداری هستند، عبارتند از:

قرص پرفوران گل دارو

قرص پرفوران گل دارو یک داروی گیاهی حاوی عصاره خشک گیاه علف چای است که خواص این گیاه دارویی را به همراه می‌آورد. این قرص هورمون شادی گیاهی به افزایش سروتونین، نور اپی نفرین و دوپامین در هسته های مغزی کمک کرده و موجب بهتر شدن خلق و رفع افسردگی و  اضطراب می‌شود.

نحوه مصرف قرص پرفوران روزی ۳ مرتبه هر بار یک تا دو قرص با یک لیوان آب است.

قرص نروکسین دینه

قرص نروکسین دینه داروی گیاهی دیگر حاوی عصاره علف چای است و برای افسردگی خفیف تا متوسط و اضطراب فواید زیادی دارد. این قرص همچنین برای اختلالات روحی پیش از قاعدگی و دوران یائسگی مفید است.

نحوه مصرف قرص نروکسین دینه به صورت زیر است:

• بزرگسالان: روزانه ۱ تا ۲ قرص (در مواردی تا ۵ قرص در روز قابل افزایش است) هر بار یک قرص به همراه غذا
• کودکان (۶ تا ۱۲ سال): تحت نظر پزشک، نصف دوز بزرگسالان.

کپسول مود پلاس نوتراکس

کپسول مود پلاس نوتراکس حاوی ترکیبات مفیدی از جمله عصاره ریشه آشوآگاندا، عصاره Rhodiola، تریپتوفان، عصاره گل ساعتی، عصاره بابونه و… است. این محصول گیاهی، یک قرص هورمون شادی قوی است.

به عنوان نمونه‌ای از مکانیسم اثر ترکیبات کپسول مود پلاس، می‌توان به تریپتوفان اشاره کرد که یکی از اسید آمینه‌های ضروری بوده و در ساختار بسیاری از پروتئین‌ها وجود دارد. این ماده در ساخت برخی ناقل‌های عصبی از جمله سروتونین به عنوان هورمون اصلی احساس شادی و ایجاد حس آرامش، حائز اهمیت می‌‌باشد. با این توصیفات، می‌توان مود پلاس را یکی از انواع بهترین قرص هورمون شادی محسوب کرد.

نحوه مصرف کپسول مود پلاس، روزانه ۱ الی ۲ بار، هر بار یک عدد قرص و یا طبق دستور پزشک، همراه با غذا و یک لیوان آب است.

کپسول دپروهرب باریج

کپسول دپروهرب باریج یک داروی گیاهی ضد افسردگی دیگر است که از خواص اسانس شمعدانی عطری (Pelargonium graveolens) بهره برده است.

عصاره گیاه شمعدانی ترکیبات ارگانیکی دارد که در بدن، روی غدد درون ریز و میزان ترشح هورمون‌ها تأثیر می‌گذارد. این گیاه با ایجاد تعادل در هورمون ها از جمله هورمون‌های شادی در بدن، اضطراب، بی قراری و خستگی شدید را از بین برده و عملکرد مغز را بهبود می‌دهد. شمعدانی عطری سرشار از آنتی اکسیدان‌هایی است که التهاب‌های موجود در مغز (که عامل اختلال و افسردگی هستند) را کاهش می‌دهد.

کپسول دپروهرب باید طبق دستور پزشک یا ۲ بار در روز، هر بار یک کپسول نرم بعد از غذا همراه با مقداری مایعات مصرف شود.

نکاتی مهم درباره قرص های گیاهی هورمون شادی

داروها و قرص های گیاهی معمولا عوارض کمتری نسبت به داروهای شیمیایی دارند؛ البته اگر پزشک تشخیص دهد که داروهای گیاهی برای شرایط اضطراب و افسردگی فردی کارساز نیست، لازم است به دستور و تجویز او عمل شود. چرا که داروهای گیاهی معمولا اثر خفیف‌تری دارند و بسیاری از آن‌ها تنها در درمان و بهبود افسردگی‌های خفیف و متوسط، پاسخ مثبتی از خود نشان داده‌اند و برای شرایط شدیدتر این بیماری، ممکن است نیاز به مصرف داروهای شیمیایی یا جلسات روان درمانی و یا ترکیبی از هر دو باشد. مثلا اگر فردی افکار خودکشی دارد، لازم است حتما به پزشک مراجعه کند.

به علاوه قبل از مصرف داروها و قرص های هورمون شادی گیاهی، توصیه می‌کنیم به ترکیبات دقیق محصول مورد نظر توجه کنید و از عدم حساسیت خود به آن‌ها مطمئن شوید. بررسی تداخلات دارویی نیز لازم است.

توجه کنید که استفاده اشتباه از داروهای افزایش هورمون شادی می‌تواند مضراتی برای بدن داشته باشد. مثلا اگر قرص های افزایش سروتونین بیش از دوز توصیه‌شده مصرف شود، ریسک سندرم سروتونین وجود دارد؛ این مشکل ممکن است به استخوان‌ها، عضلات یا کلیه‌ها آسیب برساند. بنابراین مصرف بی رویه این دسته از داروها توصیه نمی‌شود، حتی قرص سروتونین گیاهی.

چگونه هورمون شادی را افزایش دهیم؟

علاوه بر استفاده از قرص هورمون شادی مناسب در صورت لزوم، اقدامات دیگری نیز هستند که می‌توانید با کمک آن‌ها به طور طبیعی سطح هورمون های شادی خود را بهبود ببخشید. مثلا تغییراتی در رژیم غذایی می‌تواند به بدن کمک کند پیش‌نیازهای کافی برای ساخت این هورمون‌ها و انتقال دهنده‌های عصبی را دریافت کند. به عنوان چند مورد از اقدامات موثر برای بالا بردن سطح هورمون های شادی آشنا می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• در آغوش گرفتن عزیزان
• ورزش کردن
• گوش دادن به موسیقی شاد
• تماشای فیلم کمدی
• وقت گذراندن در فضای باز یا طبیعت
• خوابیدن و استراحت کردن
• مدیتیشن کردن
• امتحان کردن آروماتراپی
• دریافت ماساژ
• داشتن رابطه جنسی
• آفتاب گرفتن که در تولید ویتامین D موثر است
• مصرف مکمل‌های ویتامین و مواد معدنی در صورت کمبود
• مصرف غذاهای حاوی آمینو اسید ترپتوفان که به بهبود ساخت سروتونین کمک می‌کنند مانند تخم مرغ، پنیر، آناناس، جو، آجیل، مغزها و دانه

اگر با انجام فعالیت‌های مختلف و پاسخ بدنتان به آن‌ها نتیجه مثبتی نگرفتید، توصیه می‌کنیم به متخصص روانشناس یا روانپزشک مراجعه کنید.

ممکن است اگر سطح پایین هورمون های شادی و افسردگی و خلق‌و‌خوی متاثر از آن را تجربه می‌کنید، شرایط برای انجام فعالیت‌هایی که گفتیم، سخت‌تر باشد؛ مثلا اشتهای کافی برای خوردن غذا یا انرژی کافی برای ورزش کردن نداشته باشید. همچنین ممکن است در بعضی از شرایط به این شکل، به ریزمغذی خاصی مانند ویتامین B12 یا ویتامین D نیاز داشته باشید. بنابراین به این نکات توجه کافی داشته باشید و اگر از هیچ یک از این راهکارها نتیجه نگرفتید، بهتر است به پزشک مراجعه نمایید.

جمع بندی

در این مقاله درباره هورمون شادی و انواع قرص هورمون شادی در دو دسته داروهای شیمیایی و مکمل های گیاهی صحبت کردیم. همچنین اقداماتی جهت افزایش هورمون های شادی در بدن را معرفی نمودیم.

اگر مشکل روحی شما به اندازه‌ای شدید است که این اقدامات کارساز نیستند، بهتر است برای تشخیص و درمان به پزشک متخصص مراجعه نمایید.

برای مشاهده و خرید داروهای گیاهی ضد افسردگی و شادی آور می‌توانید به داروخانه آنلاین مفیدطب مراجعه نمایید. با ثبت سفارش اینترنتی آسان و سریع در مفیدطب، بسته سفارش خود را در محل مورد نظر تحویل بگیرید.

مشاهده و خرید داروهای گیاهی ضد افسردگی، ضد اضطراب و شادی آور

سوالات متداول

توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید

بیشتر بخوانید

• قرص شادی آور بدون عوارض
• بهترین قرص ضد استرس گیاهی
• از بین بردن عوارض داروهای اعصاب
• درمان بی اشتهایی ناشی از افسردگی