امروزه در بسیاری از کشورهای پیشرفته از نسخه الکترونیک برای تجویز و تحویل دارو استفاده می‌شود. از این رو نسخه‌های خطی قدیمی در حال منسوخ شدن هستند. در ایران نیز اگر جزو بیمه‌شدگان تامین اجتماعی یا بیمه سلامت باشید، حتما با نسخه الکترونیک و فرایند آن کم و بیش آشنا شده‌اید. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب درمورد کارایی نسخه‌های الکترونیکی و مزایای آن صحبت خواهیم کرد.
مشکلات نسخه‌های قدیمی
برای بسیاری از ما پیش آمده که برای تهیه نسخه پزشک دچار مشکل شده باشیم. خیلی اوقات خط پزشک برای دکتر داروساز و پرسنل داروخانه، ناخواناست که این امر با توجه به تفاوت دست‌خط‌ها و ترجیحات متفاوت در فرم نسخه‌نویسی و ترتیب ارکان و اقلام نسخه، طبیعی و ناگزیر است.
دستی بودن نسخه می‌تواند باعث مشکلات زیر شود:
- اشتباه خوانده شدن فرم دارویی، مثلا آمپول به جای کپسول یا بالعکس
- اشتباه خوانده شدن دوز دارویی، مثلا پنجاه میلی‌گرم به جای پنج میلی‌گرم
- اشتباه خوانده شدن نام دارو، مثلا هیدروکسی زیم به جای هیدروکورتیزون
- یا اشتباه خوانده شدن دستور دارو، چون هر پزشک ممکن است به شکل منحصر به فرد و با کلمات دلخواه خودش دستور را تنظیم کند.
از این رو، سال‌هاست که در کشورهای پیشرفته، نسخه‌های خطی منسوخ شده‌اند و فرایند ویزیت شدن بیمار، تجویز نسخه توسط پزشک و تحویل دارو از داروخانه، الکترونیک شده است. در ایران نیز دو بیمه بزرگ ایران (بیمه سلامت و بیمه تامین اجتماعی) مدتی است که به مرور اقدام به الکترونیک کردن نسخه‌ها کرده‌اند و در حال حاضر، نسخ بیمه‌شدگان این بیمه‌ها، درصورتی شامل بیمه می‌شود، که پزشک به صورت الکترونیک اقلام دارو را ثبت کرده باشد.
تجویز دارو توسط پزشک
درصورتی که بیمه نشده باشید، پزشک می‌تواند روی یک برگه کاغذ داروهای مورد نیاز شما را تجویز کند. در این صورت نسخه شما خطی خواهد بود. با تحویل نسخه کاغذی به داروخانه، می‌توانید داروهای خود را با روند سابق، تحویل بگیرید.
اما درصورتی که بیمه شده بیمه سلامت یا تامین اجتماعی باشید، یک حساب کاربری با مشخصات شما در سایت بیمه تعریف شده است که تاریخچه آزمایش‌ها، عکسبرداری‌ها و نسخ دارویی شما در آن ذخیره می‌شود. پزشکی که به آن مراجعه کرده‌اید، ممکن است با بیمه شما قرارداد داشته باشد (مبلغ ویزیت: بیمه‌ای) یا طرف قرارداد بیمه شما نباشد (مبلغ ویزیت: آزاد).
در هرصورت این امکان فراهم شده است که پزشک بتواند با ورود به سایت بیمه با حساب کاربری خود، نسخه شما را به صورت الکترونیک ثبت کند تا بتوانید داروهای خود را با مبلغ بیمه دریافت کنید.
بعد از ثبت الکترونیک نسخه، برای شماره موبایل بیمار که در سایت بیمه ثبت شده است، مشخصات نسخه، شامل کد رهگیری نسخه، در قالب پیامک ارسال می‌شود. ممکن است پزشک بعد از ویزیت، یک کپی چاپ شده از نسخه را به شما تحویل دهد، البته این امر ضروری نیست و شما فقط با در دست داشتن یک مدرک شناسایی (ترجیحا کارت ملی) و کد رهگیری نسخه، می‌توانید به داروخانه مراجعه کرده و داروهایتان را تحویل بگیرید.
تحویل دارو
ممکن است بخواهید قبل از تصمیم به تهیه داروها، از قیمت کلی نسخه خود اطلاع پیدا کنید، و بدانید پزشک چه داروهایی و چه مقدار تجویز کرده است. در روند قبلی، پرسنل داروخانه با نگاه انداختن به نسخه کاغذی می‌توانستند سریعتر اقلام یا قیمت نسخه را برای شما شرح دهند.
اما بعد از روند الکترونیک شدن نسخ، باید توجه داشته باشید، که اطلاع از اقلام نسخه، بیشتر زمان خواهد برد. پرسنل داروخانه، کد رهگیری و کد ملی شما را دریافت می‌کنند، وارد سایت بیمه می‌شوند و نسخ شما را مشاهده می‌کنند. با توجه به شرایط اینترنت در کشور، پیش می‌آید که سایت‌های بیمه توان پردازش تعداد بالای کاربر را نداشته باشند و موقتا برای چند دقیقه قطع شوند. بنابراین عجله نکردن در محیط داروخانه و مطب پزشک ضروری است.
پرسنل داروخانه، بعد از مشاهده اقلام نسخه الکترونیک، تک به تک اقلام و کد داروهایی که پزشک برای شما تجویز کرده است، وارد نرم افزار مدیریت داروخانه شده و نسخه را ثبت و قیمت را به شما اطلاع می‌دهند.
این امکان به مرور برای بیمه‌شدگان فراهم می‌شود که بتوانند با ورود به حساب کاربری خود در سایت بیمه، به محض ثبت نسخه الکترونیکی توسط پزشک، نسخه خود را مشاهده کنند.
دکتر داروساز بعد از بررسی نسخه پیچیده شده، تنظیم، مدیریت و انتقال دستور پزشک، داروهای شما را تحویل می‌دهد. درحین تحویل دارو، ضروری است که اگر بیماری خاصی دارید یا داروهای گیاهی یا شیمیایی خاصی مصرف می‌کنید، حتما دکتر داروساز را در جریان بگذارید.
در نسخ خطی بیمه‌ای، ممکن بود از بین اقلام داروهای نسخه، داروخانه‌ای که به آن مراجعه کردید، یک یا چند قلم را موجود نداشته باشد. یا به علل مختلف ممکن بود ترجیح بدهید چند قلم را تهیه کنید، و مابقی اقلام را از داروخانه دیگر تحویل بگیرید. در روند سابق، داروخانه اول نسخه دفترچه شما را جدا می‌کرد و اگر داروهای باقیمانده بیمه‌ای می‌بودند، ناچار بودید برای تهیه بیمه‌ای آن‌ها، نسخه جدید از پزشک بگیرید.
درحالی که در نسخ الکترونیک، هر داروخانه هر قلمی که داشته باشد به شما تحویل داده و از نسخه الکترونیک شما خارج می‌کند و شما به راحتی با در دست داشتن کد رهگیری، می‌توانید داروی باقیمانده خود را از هرجای ایران تهیه کنید.
همچنین دیگر نیازی نیست نسخه هر پزشک را حتما از داروخانه‌های اطراف مطب پزشک که به خط پزشک آشنا هستند تهیه کنید، چون نسخ به صورت الکترونیک و واضح ثبت شده‌اند و از هر داروخانه‌ای که داروهای شما را موجود داشته باشد، می‌توانید نسخه خود را تهیه کنید.
داروهای مشمول بیمه
ممکن است در نسخه شما، پنج قلم دارویی ثبت شده باشد. بعد از ثبت نسخه الکترونیکی توسط داروخانه، گزارش تحویل دارو در قالب پیامک برای شما ارسال خواهد شد. ممکن است متن پیام ذکر کند که مثلا ۴ قلم از ۵ قلم داروی شما تحویل شد. این معمولا به این معنی است که آن یک قلم دیگر، به طور کلی داروی مشمول بیمه نبوده است.
همچنین توجه داشته باشد این مسئله که پزشک دارویی را روی برگه دفترچه یا در نسخه الکترونیک ثبت کرده باشد، تضمین نمی‌کند که داروی شما به صورت بیمه‌ای حساب شود.
- برخی از داروها به طور کلی شامل بیمه نمی‌شوند.
- برخی از داروها، فقط درصورتی شامل بیمه می‌شوند که پزشک با متخصص آن را تجویز کرده باشد.
- و برخی فقط در صورتی بیمه‌ای حساب می‌شوند که سن یا جنسیت بیمار، شرایط لازم را داشته باشد.
- بعضی از نسخ و داروها نیز لازم است برای شامل بیمه شدن، قبل از مراجعه به داروخانه، همراه نتایج آزمایشات و گواهی پزشک، در بیمه به صورت پرونده‌ای ثبت شوند.
بنابراین تجویز دارو توسط پزشک مساوی با بیمه‌ای حساب شدن مبلغ دارو نیست.
جمع بندی
همانطور که در مقاله خواندید نسخه‌های پزشک در مرحله تجویز و تحویل دارو رو به پیشرفت هستند و به زودی نسخه الکترونیک جای نسخه‌های دستی قدیمی را خواهند گرفت. این متن به شما کمک می‌کند با روند این نسخه‌های جدید بیشتر آشنا شوید.
شما می‌توانید برای تهیه انواع محصولات گیاهی، مولتی ویتامین و مکمل، محصولات آرایشی و بهداشتی و… به داروخانه آنلاین مفیدطب مراجعه نمایید. سوالات و نظرات خود را در قسمت نظرات این مقاله یا صفحه محصولات ثبت کنید تا متخصصین داروساز ما به آن‌ها پاسخ دهند.
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است تا برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
