در هنگام وجود مشکلات مربوط به سلامتی یا بیماری‌ها، انتخاب عادات سبک زندگی و رژیم غذایی مناسب برای درمان یا کنترل آن مشکل، اهمیت زیادی دارد. روماتیسم مفصلی هم از این قاعده مستثنی نیست. برای کمک به کاهش التهاب و درد، بسیاری از افراد از انواع دارو و قرص ضد التهاب مفاصل بهره‌مند می‌شوند. در کنار این موارد، مهم است که به خصوص در انتخاب رژیم غذایی مناسب، به بایدها و نبایدهای این بیماری توجه کافی داشته باشیم. در این مقاله از مجله سلامت مفیدطب، ضمن آشنایی اولیه با روماتیسم مفصلی، به این سوال پاسخ می‌دهیم که چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟ و پیشنهادهایی را در این زمینه ارائه می‌دهیم. با ما همراه باشید.
روماتیسم مفصلی چیست؟
قبل از پرداختن به سوال اصلی مقاله یعنی «چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟»، بهتر است کمی با این بیماری و ویژگی‌های آن آشنا شوید. روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید (Rheumatoid arthritis) یک بیماری التهابی مزمن است که می‌تواند بر مفصل‌ها و قسمت‌های دیگر بدن تاثیر بگذارد. این بیماری در برخی از افراد می‌تواند به قسمت‌های زیادی از بدن از جمله پوست، چشم، ریه، قلب و عروق خونی آسیب بزند.
روماتیسم مفصلی یک بیماری خود ایمنی است و هنگامی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافت‌های بدن حمله می‌کند.
بر خلاف آرتروز که باعث ساییدگی مفاصل میشود، روماتیسم مفصلی پوشش مفصل را هدف قرار می‌دهد و منجر به تورم دردناکی میشود که می‌تواند در نهایت باعث فرسایش استخوان و تغییر شکل مفصل شود.
در این بیماری ممکن است درد و التهاب در قسمت‌های زیر در بدن به وجود آید:
- انگشتان دست یا پا
- مچ های دست یا پا
- دست ها
- پاها
- زانوها
التهاب در روماتیسم مفصلی، همان چیزی است که می‌تواند به بقیه قسمت‌های بدن نیز آسیب بزند.
با وجود اینکه داروهای جدید باعث بهبود درمان این بیماری شده‌اند، اما روماتیسم مفصلی شدید همچنان می‌تواند باعث ناتوانی فیزیکی شود.
علت روماتیسم چیست؟
علت دقیق روماتیسم ناشناخته است. پژوهشگران فکر می‌کنند که این بیماری به خاطر ترکیبی از ژنتیک، هورمون‌ها و عوامل محیطی به وجود می‌آید.
به طور معمول، سیستم ایمنی، بدن را از بیماری محافظت می‌کند. در افرادی که به روماتیسم دچار هستند، یک عامل، سیستم ایمنی را تحریک می‌کند تا به مفاصل حمله کند. یک عفونت، سیگار کشیدن یا استرس جسمی یا روحی ممکن است عواملی تحریک‌کننده باشند.
ریسک فاکتورهای روماتیسم مفصلی
چند ریسک فاکتور (عامل خطر) برای توسعه آرتریت روماتوئید یا روماتیسم وجود دارد. عنوان ریسک فاکتور به عواملی اطلاق میشود که احتمال ابتلا به یک بیماری یا مشکل مربوط به سلامتی را افزایش می‌دهند. عوامل خطر روماتیسم عبارتند از:
- سابقه خانوادگی: احتمال ابتلا به روماتیسم در صورتی که یکی از اعضای خانواده نیز این بیماری را داشته باشد، بیشتر است.
- جنسیت: در زنان و افراد مونث متولد شده، دو تا سه برابر بیشتر احتمال دارد که دچار روماتیسم مفصلی شوند.
- سیگار کشیدن: سیگار کشیدن خطر بیشتری برای روماتیسم ایجاد کرده و در صورت ابتلا نیز بیماری را بدتر می‌کند.
- چاقی مفرط: در افراد مبتلا به چاقی مفرط ریسک بیشتری برای ابتلا به روماتیسم وجود دارد.
بهترین رژیم غذایی برای روماتیسم
ار آن جایی که روماتیسم با التهاب همراه است، انتخاب رژیم غذایی حاوی غذاهای ضد التهاب اهمیت زیادی دارد. رژیم‌هایی که به طور معمول به عنوان ضد التهاب شناخته می‌شوند، رژیم مدیترانه ای و رژیم اوکیناوایی هستند. رژیم مدیترانه ای سرشار از میوه‌ها، سبزیجات، روغن زیتون و ماهی است. از طرفی رژیم اوکیناوایی هم سرشار از سبزیجات و میوه ها است و گوشت قرمز و لبنیات کمی دارد.
رژیم های ضد التهاب بر مصرف موارد زیر تاکید دارند و در نهایت غذاهایی برای روماتیسم خوب است که این مواد مغذی را شامل شوند:
- ویتامین C
- ویتامین E
- آنتی اکسیدان ها
- فیبر
- فلاونوئیدها (و به طور کلی پلی‌فنل‌ها)
- کاروتنوئیدها
- اسیدهای چرب امگا ۳
- چربی‌های غیر اشباع چندگانه
- چربی‌های تک اشباع‌نشده
- منیزیم
- زینک
- پروبیوتیک ها
این مواد مغذی در خوراکی‌ها و غذاهایی مثل موارد زیر بسیار یافت می‌شوند:
- سبزیجات، مثل سیر و پیاز
- قارچ
- میوه ها، به خصوص انواع توت ها
- روغن زیتون
- غلات کامل، مثل جو دو سر و بلغور گندم
- گیاهان دارویی، مانند بابونه و چای سبز
- ادویه ها، مثل زنجبیل، زردچوبه و فلفل سیاه
چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟
حال که دانستید پایه‌های یک رژیم غذایی ضد التهاب برای کاهش التهاب روماتیسم چیست، در این بخش با تفصیل بیشتری صحبت می‌کنیم که چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است. به طور کلی در این غذاها از مواد غذایی مفید و سالمی که در بخش قبل گفتیم نیز استفاده میشود. شما می‌توانید ترکیب‌های بیشماری را از همه این مواد غذایی برای ذائقه خود آماده و امتحان کنید.
از آن جایی که برخی از افراد، ممکن است حساسیت های غذایی خاصی داشته باشند و به طور کلی نیز بدن هر فرد متفاوت است، توصیه می‌کنیم که با مصرف مواد غذایی مختلف و مشاهده نتیجه آن بر روی درد و التهاب روماتیسم، غذاهایی را که سازگاری بیشتری با شما دارند، شناسایی نموده و در برنامه خود قرار دهید.
همچنین خوب است در رابطه با ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی، مثلا مصرف برخی از مواد غذایی به صورت روتین، با پزشک معالج خود مشورت کنید تا از تداخلات دارویی احتمالی جلوگیری نمایید.
لوبیا و نخود، حبوبات ضد التهاب سرشار از فیبر و پروتئین
انواع لوبیا و نخود سرشار از فیبر هستند. فیبر می‌تواند به کاهش سطوح پروتئین واکنشی سی (CRP) که نشانگر التهاب است، کمک کند. همچنین، این مواد غذایی مقدار خوبی از پروتئین را برای بدن تامین می‌کنند تا عضلات اطراف مفاصل حفظ شده و قوی بمانند. قدرت عضلات برای محافظت از مفاصل اهمیت بالایی دارد.
به علاوه، لوبیا قرمز و لوبیا چیتی منابع خوبی از مواد مغذی مانند فولات، منیزیم، آهن و پتاسیم هستند که همه آن‌ها می‌توانند قلب و سیستم ایمنی را تقویت نمایند.
حال چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟ بسیاری از غذاهای حاوی نخود و لوبیا مانند پیشنهادهای زیر:
- خوراک لوبیا و قارچ
- لوبیا پلو (انواع لوبیا)
- نخود پخته به همراه پیاز، زردچوبه، فلفل سیاه و ادویه دلخواه
- سالاد نخود مدیترانه‌ای: یک سالاد سالم حاوی نخود آبپز، پیاز قرمز، گوجه فرنگی و خیار خرد شده، زیتون، جعفری خرد شده به همراه آبلیمو، نمک و روغن زیتون است.
- حمص: یک غذای سالم که می‌تواند به عنوان پیش غذا یا حتی غذای اصلی مصرف شود. حمص حاوی نخود پخته، روغن زیتون، ارده، آبلیمو و سیر له‌شده است.
- سالاد کاهو به همراه لوبیای پخته، شوید یا سبزیجات معطر دیگر
- استفاده از لوبیا قرمز در سوپ
خوب است اشاره کنیم که کربوهیدرات‌های ساده مانند برنج سفید، می‌توانند باعث افزایش ناگهانی قند خون شوند که منجر به تولید سیتوکین التهابی و در نتیجه افزایش التهاب میشود. حال در غذاهایی مثل لوبیا پلو و نخود پلو، به خاطر وجود فیبر زیاد لوبیا و نخود، این موضوع مقداری تعدیل یافته و این غذاها را برای افراد مبتلا به روماتیسم، مناسب‌تر می‌سازد.
کلم بروکلی، منبع فوق‌العاده ویتامین C، ویتامین A و کلسیم
بروکلی و سبزیجات دیگری مانند اسفناج، کلم بروکسل و کلم برگ سرشار از ویتامین‌های A و C پر است که به بدن در مبارزه با رادیکال‌های آزاد کمک می‌کنند. رادیکال‌های آزاد مولکول‌های ناپایداری هستند که می‌توانند به سلول‌های بدن آسیب برسانند و روماتیسم را تشدید کنند. بروکلی همچنین یک منبع عالی از کلسیم است که برای تقویت استخوان‌ها مفید است.
با استفاده از کلم‌ها از جمله کلم بروکلی، چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟ چند پیشنهاد برای غذا:
- بروکلی تفت‌داده‌شده به همراه زردچوبه و فلفل سیاه
- کلم بروکلی بخار پز شده به همراه سس حاوی روغن زیتون، ادویه و سبزیجات معطر
- استفاده از بروکلی در سوپ
- استفاده از بروکلی خام با پخته در سالاد
توجه داشته باشید که بروکلی یک ماده غذایی فوق العاده است که هم به صورت خام و هم پخته قابل مصرف میباشد. پختن بروکلی ممکن است فعالیت آنتی اکسیدانی آن را افزایش دهد که برای کاهش التهاب بسیار مفید است. از طرفی مزیت بروکلی خام در این است که ویتامین C، سولفورافان و ترکیبات حساس به گرمای خود را حفظ می‌کند.
ماهی، سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳
ماهی سالمون (ماهی آزاد)، شاه‌ماهی و ماهی تُن از جمله ماهی‌هایی هستند که غنی از اسیدهای چرب امگا-۳ می‌باشند. این اسیدهای چرب مفید می‌توانند التهاب را کاهش داده و به حفظ سلامت قلب کمک کنند. ویتامین D و ویتامین E مواد مغذی مفید دیگر برای روماتیسم هستند که در ماهی‌ها یافت می‌شوند. پس اگر به طور کلی به خوردن ماهی علاقه‌مندید، از این دسته غذای مفید برای روماتیسم غافل نشوید.
با این اوصاف یک پاسخ دیگر به سوال اصلی این مطلب یعنی «چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟» دادیم؛ حال می‌رسیم به چند پیشنهاد برای مصرف ماهی:
- ماهی کبابی یا گریل‌شده
- ماهی بخار پز
- ماهی به همراه سبزی پلو
برای مزه دار کردن ماهی، می‌توانید آن را ۱۵ تا ۳۰ دقیقه در کنار مخلوطی از چند ماده غذایی مثل آبلیمو یا آب نارنج، روغن زیتون، پیاز، سیر، سبزیجات معطر و ادویه آن در یخچال نگه دارید. سعی کنید این زمان بیشتر از ۱ ساعت نشود تا بافت حساس ماهی تحت تاثیر قرار نگیرد.
پیشنهاد می‌کنیم که اگر می‌خواهید از کنسرو ماهی تن استفاده کنید، به مقدار نمک موجود در محصولی که مصرف می‌کنید، توجه کافی داشته باشید. چرا که نمک یکی از غذاهای مضر برای روماتیسم مفصلی است.
همچنین توجه کنید که مصرف ماهی به همراه لبنیات مثل ماست توصیه نمی‌شود.
مغزیجات و دانه ها، غنی از اسیدهای چرب مفید و دوست قلب
مغزها مواد غذایی ویژه‌ای برای دریافت امگا ۳ هستند که در بخش قبلی گفتیم برای روماتیسم خوب است. به خصوص اگر علاقه به مصرف ماهی ندارید، می‌توانید از انواع آجیل مثل پسته، فندق و گردو بهره‌مند شوید. همچنین دانه‌هایی مثل دانه کتان (تخم کتان) آسیاب‌شده، دانه چیا و شاهدانه از مواد غذایی مفید برای روماتیسم هستند. گردو و دانه چیا به صورت خاص دارای مقادیر زیادی اسید آلفا لینولئیک (ALA)، یک نوع اسید چرب امگا-۳ ضد التهابی که برای روماتیسم خوب است، می‌باشند.
بسیاری از مغزها و دانه ها منابع خوبی از چربی غیراشباع چندگانه (مثل امگا۳) و چربی تک اشباع‌نشده هستند که کلسترول را کاهش داده و خطر ابتلا به بیماری قلبی را کمتر می‌کنند. افرادی که روماتیسم دارند، در معرض ریسک بیشتری برای ابتلا به بیماری‌هایی مثل دیابت و بیماری قلبی هستند. بنابراین بهره‌مند شدن از غذاهای مفید برای قلب اهمیت بالایی دارد.
برخی از مغزها غنی از منیزیم، ال-آرژنین و ویتامین E هستند که ممکن است نقشی در کنترل التهاب داشته باشند.
از مغزها و دانه ها چگونه در غذاها استفاده کنیم و در این دسته‌بندی چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است؟ می‌توانید مغزها و دانه ها را به تنهایی مثلا به عنوان میان وعده مصرف کنید. همچنین در کنار غذاها نیز می‌توان از طعم بینظیر و خواص آن‌ها بهره‌مند شد؛ چند پیشنهاد:
- استفاده از مغزها در سالادهای مختلف: مثلا می‌توانید کمی بادام زمینی در سالاد کاهوی خود بریزید. (درست است! بادام زمینی از نظر علمی جزو حبوبات محسوب میشود، اما به هر حال برای روماتیسم خوب است.)
- استفاده از مغزها در ماست کم چرب: مثلا کمی گردو به صورت خرد یا آسیاب‌شده در ماست خود بریزید. به این ترکیب می‌توانید کشمش نیز اضافه کنید. گرچه ماست یک غذای مقوی محسوب میشود، اما سعی کنید در مصرف آن زیاده روی نکنید، چرا که برخی تحقیقات نشان می‌دهند که لبنیات، خصوصاً نوع پرچرب آن، ممکن است التهاب را افزایش دهند؛ پس بهتر است احتیاط کنید.
ترجیح با این است که مغزها و دانه‌های خام و بدون نمک را مصرف کنید اما اگر «رژیم غذایی با نمک کم» ندارید، مصرف مغزها با کمی نمک هم مجاز است. به خصوص اگر این موضوع به شما کمک کند که از میان وعده‌های ناسالم پرهیز کنید. لازم است توجه کنید که مغزها و دانه‌ها کالری بالایی دارند، بنابراین در مصرف آن‌ها زیاده‌‌روی نکنید. یک وعده در روز (حدود یک ۳۰ گرم مغز یا ۱-۲ قاشق غذاخوری از دانه ها) کافی است.
هویج، فلفل قرمز، انواع کدو و سیب زمینی شیرین
هویج، فلفل قرمز، انواع کدو مثل کدو حلوایی و کدو تنبل و سیب زمینی شیرین، مواد غذایی قرمز و نارنجی هستند که رنگ خود را از کاروتنوئیدهایی مثل بتا کریپتوکسانتین گرفته‌اند. این ترکیبات گیاهی همچنین سرشار از خواص آنتی اکسیدانی هستند که برای بهبود روماتیسم و التهاب آن نقش موثری دارد. برخی از تحقیقات نشان داده‌اند که بتا کریپتوکسانتین می‌تواند ریسک روماتیسم و بیماری‌های التهابی دیگر را کاهش دهد.
حال با این خوراکی‌ها چه غذاهایی می‌توان درست کرد که برای روماتیسم خوب باشد؟ چند پیشنهاد:
- سوپ جو به همراه هویج
- سوپ هویج
- سوپ کدو حلوایی
- پوره کدو حلوایی
- لوبیا پلو (که حاوی لوبیا سبز و هویج است)
- خوراک لوبیا سبز به همراه هویج
بهترین داروهای گیاهی برای روماتیسم
در کنار غذاهایی که برای روماتیسم خوب است، انواع قرص روماتیسم مفصلی در دسته داروهای گیاهی در دسترس است که مبتلایان به روماتیسم می‌توانند از آن‌ها برای کاهش التهاب و درد بهره ببرند. در ادامه با دو مورد قرص هایی که برای روماتیسم مفید بوده و خواص بینظیری دارند، آشنا می‌شوید.
نکته مهم برای استفاده از داروهای گیاهی برای روماتیسم، این است که قبل از مصرف آن‌ها حتما مطمئن شوید با داروهای فعلی شما یا بیماری‌های دیگری که ممکن است داشته باشید، تداخل ایجاد نکند. بنابراین، قبل از مصرف هر دارو و قرص روماتیسم مفصلی، بروشور محصول را به دقت بررسی کرده و با پزشک یا داروساز مشورت نمایید.
قرص روماتوگل گل دارو
روماتوگل گل دارو حاوی عصاره گیاه پنجه شیطان است و مصرف آن کمک زیادی به بهبود استئوآرتریت (آرتروز)، اختلال دژنراتیو سیستم حرکتی و روماتیسم مفصلی کمک می‌نماید. این قرص یک داروی کمکی عالی برای درمان التهاب مفاصل و کاهش درد ناشی از آن محسوب میشود.
مهمترین ویژگی‌های قرص روماتوگل شامل موارد زیر است:
- کمک به بهبود آرتروز
- موثر در رفع التهاب مفصلی روماتیسم
- کمک به درمان اختلال دژنراتیو سیستم حرکتی
- برخورداری از ترکیبات گیاهی
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قرص روماتوگل و خرید این محصول، می‌توانید لینک زیر را ببینید.
قرص کومینون حکیم مومن
قرص کومینون یک داروی ضد درد گیاهی است که برای درمان و بهبود دردهای ناشی از التهاب مفاصل گردن، زانو و سایر مفاصل شامل دست و پا و ستون فقرات و به طور کلی روماتیسم مفصلی کاربرد دارد. این محصول حاوی عصاره سورنجان، گز، آویشن و زوفا است و در درمان دردهای ناشی از نقرس و دردهای عضلانی نیز کاربرد دارد.
ماده مؤثر اصلی موجود در گیاه سورنجان یک ماده آلکالوئیدی به نام کُلشی‌سین است که تأثیر مثبتی در رفع التهاب مفاصل ناشی از بیماری روماتیسم دارد.
از طرفی، عصاره گزنه به عنوان یک درمان ضد التهاب خوب برای روماتیسم استفاده میشود. عصاره استاندارد این گیاه برای سرکوب تولید سیتوکین (که باعث التهاب میشود) مفید است.
به علاوه، گیاه زوفا دیگر ترکیب موجود در کپسول کومینون حکیم اثرات ضد درد، ضد التهاب و آرامبخش دارد.
آویشن نیز با دارا بودن ترکیبات فنلی و خواص ضد نفخ، ضد باکتریایی و ضد میکروبی باعث کاهش التهاب مفاصل و دردهای عضلانی میشود.
از ویژگی‌های بینظیر قرص کومینون می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- دردهای عضلانی و مفصلی آرتریت روماتوئید
- برطرف کننده عوارض کورتون و لوپوس
- دردهای عصب سیاتیک و دیسک گردن و کمر
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره قرص کومینون و خرید این محصول، می‌توانید لینک زیر را ببینید.
نکات دیگر برای کنترل روماتیسم
علاوه بر غذاهایی که برای روماتیسم مصرف می‌کنید، لازم است به جنبه‌های دیگر سبک زندگی خود نیز توجه داشته باشید، از جمله:
- کاهش استرس
- خواب کافی
- دوری از مواد سمی و آلوده
- وقت گذراندن در طبیعت
- ارتباط با دیگران به خصوص افراد حامی
- پرهیز از مصرف الکل و سیگار
- فعالیت فیزیکی کافی و متناسب با شرایط بدنی
- جلوگیری از افزایش وزن (عدم ایجاد فشار اضافه روی مفاصل و البته التهاب)
جمع بندی
در این مقاله ضمن معرفی بیماری روماتیسم مفصلی و بهترین رژیم غذایی برای کنترل آن، به این پرداختیم که چه غذاهایی برای روماتیسم خوب است. توصیه‌های گفته‌شده در این مقاله با هدف جایگزین کردن رویه درمانی اصلی شما نیستند و بهتر است از آن‌ها جهت کاهش التهاب، کنترل درد و ارتقای حال عمومی و سلامت خود استفاده کنید. به علاوه با توجه به این که بدن هر شخصی منحصر به فرد است، خوب است که با امتحان کردن غذاهای مختلف و دیدن نتیجه آن بر وضعیت روماتیسم خود، درباره بهترین انتخاب‌‌ها را برای رژیم غذاییتان تصمیم بگیرید.
برای تهیه انواع قرص ضد التهاب مفاصل که از بهترین گیاهان دارویی ضد التهاب در ترکیباتشان استفاده می‌کنند، به داروخانه آنلاین مشهد (داروخانه مفیدطب) مراجعه کنید. در مفیدطب کافیست کالاهای مورد نیازتان را به صورت اینترنتی سفارش دهید تا در محل مورد نظر، تحویل بگیرید.
مشاهده و خرید داروهای ضد التهاب مفاصل
توجه: مقالات مرتبط با پزشکی و سلامت داروخانه مفید طب از منابع معتبر داخلی و خارجی تهیه شده‌اند و صرفا جنبه اطلاع رسانی دارند، بنابراین توصیه درمانی و پزشکی محسوب نمی‌شوند. در صورتی که مشکل پزشکی دارید، لازم است برای تشخیص و درمان به پزشک مراجعه نمایید.
